بخشی از متن:
معروف است مارگارت تاچر، نخستوزیر معروف انگلیسی، در پراسترسترین دوران صدارت خود برای حفظ کنترلش بر دولت خود در طی ساعات کاری چرت میزد. تاچر به جای اینکه ۶ تا ۸ ساعت خواب بیوقفه داشته باشد، چرتهای ۲۰ دقیقهای منظمی میزد تا کمبود خواب خود را جبران و مغزش را دوباره شارژ کند. یکی از تکنیکهای اثباتشدهی علمی که هشیاری سرشار و عملکرد حرکتی افزونی را در زمانِ نیاز فراهم میکند، یک چرت ۲۰ دقیقهای انرژیزای بعد از ناهار است. شما با استفاده از این تکنیک و بدون نیاز به محرکهای مصنوعی مانند کافئین میتوانید بهرهوری و بازدهتان را در سراسر روز افزایش دهید.
قبل از آنکه شروع به مدیریت زمان نمایید باید یاد بگیرید که اصولاً زمان چیست. دو نوع زمان داریم: زمان ساعتی و زمان واقعی. در زمان ساعتی، هر دقیقه از 60 ثانیه و هر ساعت از 60 دقیقه و هر روز از 24 ساعت تشکیل شده است. همه زمان ها بطور مساوی می گذرند. وقتی کسی 50 سالش می شود، دقیقاً 50 سال دارد نه بیشتر، نه کمتر. در زمان واقعی، همه چیز نسبی است. زمان بسته به کاری که انجام می دهید به سرعت می گذرد یا کش می یابد. شاید دو ساعتی که در اداره جات می گذرانید به اندازه 12 سال به نظر برسد و وقتی به فرزندان خود می نگرید فکر کنید که گویی دو ساعته به سن 12 سالگی رسیده اند.
شاید در مورد مدیریت زمان کتاب هایی خوانده باشید یا کلاس های مدیریت زمان را گذرانده باشید و سعی کرده باشید با کاغذ و قلم یا اپلیکیشن های مدیریت زمان، برای کارهای روزانه خود برنامه ریزی کنید و آنها را اولویت بندی کنید. ولی از خود می پرسید چرا با وجود دانش مدیریت زمان و این همه اپلیکیشن و گجت، هنوز هم نمی توانید همه کارهایتان را به انجام برسانید. پاسخ این سوال ساده است. همه چیزهایی که در مورد مدیریت زمان یاد گرفته اید، بی مصرف و بیهوده هستند، زیرا اثربخش نیستند.
کدامیک از این زمان ها دنیایی که در آن زندگی می کنیم را به درستی توصیف می کنند، زمان واقعی یا زمانی ساعتی؟
دلیل آنکه گجت ها و سیستم های مدیریت زمان اثربخش نیستند این است که این سیستم ها برای مدیریت زمان ساعتی طراحی شده اند. زمان ساعتی اصلاً مطرح نیست. شما در زمان ساعتی زندگی نمی کنید و شاید به آن دسترسی هم نداشته باشید. شما در زمان واقعی زندگی می کنید، یعنی دنیایی که در آن زمان وقتی تفریح می کنید مثل برق و باد می گذرد و وقتی به وظایفتان رسیدگی می کنید کش می آید.
باید بگوییم که زمان واقعی حالت ذهنی دارد و بین دو گوش شما قرار گرفته است. شما هستید که آن را خلق می کنید. هر چیزی که شما می سازید، خودتان آن را مدیریت می کنید. وقت آن رسیده که محدودیت های “وقت ندارم” یا “الان وقتش نیست” را از روی دوش خود بردارید و شروع به مدیریت صحیح کارهایتان کنید.
فقط سه راه برای گذراندن زمان وجود دارد: افکار، مکالمات و اعمال. هر کسب و کاری که داشته باشید، کار شما شامل این سه مورد می شود.
به عنوان یک کارآفرین، شاید شما اغلب به جهات مختلف کشیده شوید یا در کارتان تداخل پیش بیاید. وقتی نمی توانید تداخل ها را حذف کنید، حداقل باید در زمانی که روی آنها می گذارید و همچنین در مقدار زمانی که روی افکار، گفتگوها و اعمالی که برای رسیدن به موفقیت انجام می دهید، اختیار و آزادی عمل داشته باشید.
تکنیک های زیر را تمرین کنید تا بتوانید در مدیریت زمان خود استاد شوید:
1. یک جدول زمانی نزد خود داشته باشید و همه افکار، گفتگوها و فعالیت های هفته را در آن یادداشت کنید. این به شما کمک می کند تا درک کنید در طول روز چه مقدار از این کارها را می توانید انجام دهید و لحظات ارزشمند شما برای چه چیزهایی تلف می شوند. بدین ترتیب مقدار زمان لازم برای نتیجه گرفتن از این کارها و مقدار زمان تلف شده برای افکار، گفتگوها و کارهای بیهوده و غیر اثربخش دستتان می آید.
باید به فعالیت یا گفتگویی که برای رسیدن به موفقیت برایتان اهمیت دارد زمانی را اختصاص دهید. لیست هایی که برای انجام کارها تنظیم می شوند (To-do lists) گاهی آنقدر طولانی می شوند که دیگر نمی توان آنها را عملی کرد. دفترچه های ثبت ملاقات ها در این مورد مفیدتر هستند. برای خودتان قرار ملاقات هایی تنظیم کنید و برای 5 فکر، گفتگو و کار مهم خود بلوک های زمانی تعریف کنید. بنویسید که این موارد در چه ساعتی آغاز و در ساعتی پایان می یابند. نظم و ترتیب پایبندی به این قرارها را داشته باشید.
درک این نکته مبنایی برای مدیریت موثر زمان در اختیارتان میگذارد، به علاوه که در نتیجهی آن شما قادر خواهید بود که بهرهوری و بازده بیشتری داشته باشید. با توجه به این امر، در ادامه نکاتی ذکر شده است که باید در مراحل ایجاد این مبنای بنیادین لحاظ شوند تا به این ترتیب بتوانید از هر روز خود نهایت بهره را ببرید.
۱. ایجاد الگوی خواب مناسب
پیشنهادهای وب
تا ۵۰% تخفیف کفش های نایکی اصل
حقایق جالبی در مورد بالی به همراه تصاویر
کلید بهرهوریِ هر روز، از شب قبل شروع میشود، چرا که الگوی مناسب خواب کیفیت روز پربار را نیز تعیین میکند. به گفتهی دکتر استفانی سیلبرمان، روانشناس بالینی، بهترین راه برای دستیابی به این الگو، تغییر چرخهی خواب در یک روند افزایشهای ۱۵ دقیقهای است تا بتوان نهایتا به یک روال موفقیتآمیز دست پیدا کرد که به راحتی نیز بتوان آن را پایدار نگه داشت. پس اگر میخواهید که زودتر از خواب برخیزید و احساس خستگی و خوابآلودگی نداشته باشید، باید در یک دورهی ۳ تا ۴ روزه هر روز ۱۵ دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید تا در این صورت سازگاری بدن خود را با الگوی مناسب خواب مورد نظرتان به نحوی موثر تضمین کنید. شما میتوانید این چرخه را مرتبا تکرار کنید تا اینکه کاملا با این الگو حس راحتی داشته باشید و چرخهی خواب خود را به نحوی تنظیم کنید که بتوانید هر روز در زمان بهینهای بیدار شوید.
۲. مسئولیتهایی را که از نظر فیزیکی نزدیک به هم هستند در اولویت قرار دهید
وقتی که از خواب بیدار شدید و آمادهی روز پیش روی خود شدید، با انجام مسئولیتها و وظایف به ترتیب منطقی که بر حسب موقعیت مکانی اولویتبندی میشوند، میتوانید در زمان خود صرفهجویی کنید. به عنوان مثال، اگر صبحانه را در آشپزخانه آماده میکنید، باید وظایف دیگری که در آشپزخانه دارید نیز انجام دهید و سپس به دیگر کارهای خود بپردازید. اگر قادرید که حجم بالایی از وظایف را در یک موقعیت مکانی ثابت و در مدت زمان مشخصی انجام دهید، بجای اینکه مرتبا از جایی به جای دیگر بروید و باز به سر جای اول خود بازگردید، میتوانید یک برنامهی زمانبندی شدهی کارامدتری ایجاد کنید که بر انجام اهدافتان متمرکز باشد. هر چند که این کار مستلزم تغییر در نگرشتان است، اما چنین برنامهریزیهایی بهرهوری بیشتر شما را بر حسب اقدامات مستقیم تضمین میکند.
۳. به مزایای رفتوآمدهای مکرر روزانه فکر کنید
انجام چند کار همزمان اغلب به عنوان معیاری برای بهرهوری لحاظ میشود، اما افراد در اکثر مواقع در نگرشهای خود زیاد از حد جاهطلب هستند و بیشتر تمایل دارند تا به جای کمیت، از کیفیت کار خود بزنند. بنابراین در صورتی که چند کار را همزمان انجام میدهید، حتما در انتخاب وظایف خود بیشتر گزینشی عمل کنید تا بتوانید میان دستیابی به اهداف و استاندارد بالای خروجی کارهایتان توازنی به وجود بیاورید. اگر برای رفتوآمد به محل کار خود به جای خودروی شخصی از وسائل نقلیهی عمومی استفاده میکنید، به عنوان مثال میتوانید وقت بیشتری برای انجام وظایف خود ایجاد کنید تا اینکه در پایان ساعت کاری قبل از پریدن به خودروی خود و راهی خانه شدن مجبور شوید باعجله ایمیلها را نگاهی سرسری و گذرا بیاندازید. افراد حرفهای میتوانند تا میزان ۱۰ درصد از کار روزانهی خود را در مسیر رفتوآمد به محل کارشان انجام دهند، پس رفتوآمدهای مکرر فرصت بیمانندی برای ایجاد بهرهوری در طول این زمان اضافی فراهم میکنند.
۴. ناهار سالم و متعادلی میل کنید غذایی که میخورید هم، چه میانوعده مختصری باشد چه ناهاری کامل، در جای خود اهمیت بسیاری دارد. وقتی برنامهریزی پرمشغلهای داریم، عادات غذایی به آسانی کنار گذاشته میشوند چراکه ما در چنین اوقاتی بیشتر تمایل داریم خوراک مختصر قندی یا ناهار فستفودی بخوریم تا انفجاری از انرژی سریع و گذرایی برای بدن خود فراهم کنیم. نه تنها استفادهی مولد از زمان به توانایی شما در توزیع متعادل جذب کالری در سراسر روز متکی است، بلکه حتما باید اطمینان حاصل ک
محدود کردن تعارف و خوش و بش
آماده کردن پاسخ برای سؤالات
اطمینان از بخاطر سپرده شدن قسمت کلیدی پیام
تفویض پاسخ دادن تلفن در صورت امکان
انجام کارهای نیازمند تمرکز در ابتدای روز
تعیین موقع خاصی برای پاسخ به تلفن
پاسخ ندادن به تلفن های درد سرآفرین و جلوگیری از ایجاد اضطراب
بخشی از متن:
فهرست
مقدمه. 2
قسمت بندی و تعین محدوده 23
انواع بیمارستانها 23
بیمارستانهای دانشگاهی. 24
مفهوم طرح ریزی. 24
اشکال ساختمانی درمانگاه بیماران سرپایی. 25
استریلسازی مرکزی. 32
بخش مراقبتهای ویژه 32
بخشهای مراقبت.. 33
دپارتمانهای مراقبت.. 34
معرفی اورژانس... 34
ایستگاه کنترل. 35
اتاق پزشک کشیک.. 36
اتاق های درمان. 36
اتاق غیر پاکیزه 36
نتایج. 37
نتیجه گیری. 37
انواع بیمارستانها 38
شرایط ساختمان، تجهیزاتى و پرسنلى. 38
معیار احداث بیمارستان. 39
مراحل طرح ساختمانی بیمارستان. 39
مفهوم طرح ریزی. 39
دفع فاضلاب.. 39
نیروی برق. 40
هزینه طرح ساختمانی. 40
مجموع هزینه های یک پروژه بیمارستانی: 40
برنامه ریزی منظم. 41
برنامه معتبر برای معماری ساختمان. 41
فعالیت های مدیریتی یک بیمارستان. 42
شرح وظایف واختیارات: 42
نتیجه گیری. 42
منابع. 43
مقدمه
بیمارستان به عنوان محل درمان بیماران ، همواره با شاخص اطاق های عمل مقایسه و دارای معنی و مفهوم خواهد بود. از اولین بیمارستان هایی که داریوش کبیر به واسطه احداث آنها درسرزمین های باستانی تحت نفوذ ایران عزیز ،درکتیبه های مصری لقب ،نیکو کار بزرگ ، را از آن خود کرد ، تا بیمارستان افتخار آمیزجندی شاپوردر زمان ساسانیان ، وهمچنین از بیمارستان ها ی مشهورقرون سوم وچهارمایرانیان تا ..... به امروز ،تعریف بیمارستان بعنوان محل درمان بیماران ،ثابت بودهلیکن درباره اطاق های عمل همواره تغییراتی را در تعاریف ،ظرفیت ،جانمایی ،اختصا صات ، معماری داخلی ،ارتباطات با سایر بخش ها ،اندازه ها ،پارت بندی های عملکردی،تجهیزات ومنصوبات پزشکی و غیر پزشکی ثابت و پرتابل ، .... شاهد بوده و هستیم . ازهمه مهمتر چگونگی طراحی فضا ی نهایی اطاق های عمل، بدون آنکه چیزی فدای چیز دیگرشده و قابلیت اجرایی ونگهداری این مجموعه را درطول بهره برداری ، حفظ نماید ، اصلیترین هدف بیمارستان سازان بوده است .
اگر به تمامی پیچیده گی های ذکر شده دربالا،اهمیت منظور نمودن امکان توسعه در ابعاد مختلفی که بعضی از آنها هنوز در آن مقطع،کشف ویا اختراع هم نشده است ، را بیافزاییم ، سختی وجامع نگری الزامی کار بیشترروشن خواهد شد
درحال حاضر منابع مطالعاتی طراحان بیمارستانی در کشورمان،منحصر به چند کتابی است که اساتید بزرگواروپیشکسوتی همچون استاد دکترصدقیانی،استاد دکتر آصف زاده ، و ... آنها رامنطبق با شرایط بومی ایران تالیف نمودهوهمچنین تعداد زیادتری ترجمه های کتب خارجی که دیگر زحمتکشان این عرصه ،آنهارا بهجامعه علمی کشورتحویل داده اند .اما در بخش خاص اطاقهای عمل ،بدلیل اهمیت و پیچیدهگی های طراحی واجرای فنی آن ،بغیر از آثار جزوه ای دوران طلایی شرکت خانه سازیایران ،متاسفانه کارمطالعاتی که حاصل بررسی های متخصصین رشته های مختلف جراحی ( بهعنوان بهره برداران نهایی ) ومهندسین ساختمان وتاسیسات (بعنوان سازندگان این فضایخاص تخصصی وپیچیده ) بوده باشد ، کمتر وجود دارد . این مهم باعث گردیده گرانترین ،مهمترین ، واصلی ترین بخش بیمارستان ، دراکثر پروژه ها ،شاهد تغییرات الزامی بودهوتقریبا کمتر بیمارستانی یافت شود که در آن در طول سال شاهد کار اکیپ های بناییوتاسیساتی نباشیم
قصد ما به عنوان سا یت تخصصی صنعت بیمارستان سازی در ایران،ارائه مطالب تخصصی وتیمی از این منظر ،بوده وانشاءا... با پیشنهادات و انتقاد هایسازنده تمامی اساتید و دست اندر کاران بیمارستانی خطا های احتمالی را کاهش ومطالبارائه شده را استغناء دهیم
از آنجائیکه بحث « چگونگی احداث و ساخت » و نیز « تعمیرونگهداری » وهمچنین موضوع « توسعه وبازسازی » اطاقهای عمل ، خود جوانب وملاحظات خاصخود را دارد ، توجه همگان را به این نکته جلب مینمائیم که این مقاله صرفا ، موضوعاتو شا خص های بحث طراحی را ارائه مینماید .همچنین بدلیل حجم مطا لب وسرفصل ها ، بهصورت سلسله وار ، این مطالب روی سایت رفته وشما انشا ء ا... به مرور سرفصل ها را دردنباله صفحه قبلی ، مشاهده خواهید فرمود
محل جانمائی اطاق های عمل دربیمارستان
محل قرار گرفتن اطاق های عمل در بیمارستانها از مهمترینشاخص های اثر گذار بر بهره وری ونیز رعایت اصولی سیکل درمان بیماران وهمچنین مقولههای دیگری ازجمله کنترل عفونت های بیمارستانی و مهندسی ارزش درمنابع تاسیساتی و ... میباشد
از طرفی محل قرارگرفتن اطاق های عمل در طرح هربیمارستانی نیاز به مطالعات خاص همان بیمارستان نیز دارد به گونه ایکه با تعاریف واهداف احداث بیمارستان مذکور نیز همخوانی لازم را داشته باشد
حال باتوجه به موارد بالا به شرح فاکتورهای مهم طراحی برای جانمایی اطاقهای عمل میپردازیم
۱ - اطاق های عملرا تا حدود دو دهه قبل به بالاترین طبقات ساختمان اصلی بیمارستان منتقل می نمودند وبرای این کار نیز دلا یلی به این شرح داشتند : دور بودن از مسیر رفت و امد عمومی ؛دور بودن از جریان هوای الوده بین بخش ها ؛ نزدیکتر بودن به دستگاه های تهویه رویپشت بام که منجر به تهویه اسانتر وخطر خرابی کمتر و هزینه انتقال انرژی ارزانترخواهد بود ؛ امکان بهتر توسعه وتغییرات در تجهیزات ولوازم مورد نیاز اطاقهای عمل دردراز مدت بد
بخشی از متن:
بیمارستان به عنوان محل درمان بیماران ، همواره با شاخص اطاق های عمل مقایسه و دارای معنی و مفهوم خواهد بود. از اولین بیمارستان هایی که داریوش کبیر به واسطه احداث آنها درسرزمین های باستانی تحت نفوذ ایران عزیز ،درکتیبه های مصری لقب ،نیکو کار بزرگ ، را از آن خود کرد ، تا بیمارستان افتخار آمیزجندی شاپوردر زمان ساسانیان ، وهمچنین از بیمارستان ها ی مشهورقرون سوم وچهارمایرانیان تا ..... به امروز ،تعریف بیمارستان بعنوان محل درمان بیماران ،ثابت بودهلیکن درباره اطاق های عمل همواره تغییراتی را در تعاریف ،ظرفیت ،جانمایی ،اختصا صات ، معماری داخلی ،ارتباطات با سایر بخش ها ،اندازه ها ،پارت بندی های عملکردی،تجهیزات ومنصوبات پزشکی و غیر پزشکی ثابت و پرتابل ، .... شاهد بوده و هستیم . ازهمه مهمتر چگونگی طراحی فضا ی نهایی اطاق های عمل، بدون آنکه چیزی فدای چیز دیگرشده و قابلیت اجرایی ونگهداری این مجموعه را درطول بهره برداری ، حفظ نماید ، اصلیترین هدف بیمارستان سازان بوده است .
اگر به تمامی پیچیده گی های ذکر شده دربالا،اهمیت منظور نمودن امکان توسعه در ابعاد مختلفی که بعضی از آنها هنوز در آن مقطع،کشف ویا اختراع هم نشده است ، را بیافزاییم ، سختی وجامع نگری الزامی کار بیشترروشن خواهد شد
درحال حاضر منابع مطالعاتی طراحان بیمارستانی در کشورمان،منحصر به چند کتابی است که اساتید بزرگواروپیشکسوتی همچون استاد دکترصدقیانی،استاد دکتر آصف زاده ، و ... آنها رامنطبق با شرایط بومی ایران تالیف نمودهوهمچنین تعداد زیادتری ترجمه های کتب خارجی که دیگر زحمتکشان این عرصه ،آنهارا بهجامعه علمی کشورتحویل داده اند .اما در بخش خاص اطاقهای عمل ،بدلیل اهمیت و پیچیدهگی های طراحی واجرای فنی آن ،بغیر از آثار جزوه ای دوران طلایی شرکت خانه سازیایران ،متاسفانه کارمطالعاتی که حاصل بررسی های متخصصین رشته های مختلف جراحی ( بهعنوان بهره برداران نهایی ) ومهندسین ساختمان وتاسیسات (بعنوان سازندگان این فضایخاص تخصصی وپیچیده ) بوده باشد ، کمتر وجود دارد . این مهم باعث گردیده گرانترین ،مهمترین ، واصلی ترین بخش بیمارستان ، دراکثر پروژه ها ،شاهد تغییرات الزامی بودهوتقریبا کمتر بیمارستانی یافت شود که در آن در طول سال شاهد کار اکیپ های بناییوتاسیساتی نباشیم
قصد ما به عنوان سا یت تخصصی صنعت بیمارستان سازی در ایران،ارائه مطالب تخصصی وتیمی از این منظر ،بوده وانشاءا... با پیشنهادات و انتقاد هایسازنده تمامی اساتید و دست اندر کاران بیمارستانی خطا های احتمالی را کاهش ومطالبارائه شده را استغناء دهیم
از آنجائیکه بحث « چگونگی احداث و ساخت » و نیز « تعمیرونگهداری » وهمچنین موضوع « توسعه وبازسازی » اطاقهای عمل ، خود جوانب وملاحظات خاصخود را دارد ، توجه همگان را به این نکته جلب مینمائیم که این مقاله صرفا ، موضوعاتو شا خص های بحث طراحی را ارائه مینماید .همچنین بدلیل حجم مطا لب وسرفصل ها ، بهصورت سلسله وار ، این مطالب روی سایت رفته وشما انشا ء ا... به مرور سرفصل ها را دردنباله صفحه قبلی ، مشاهده خواهید فرمود
فصل اول : محل جانمائی اطاق های عمل دربیمارستان
محل قرار گرفتن اطاق های عمل در بیمارستانها از مهمترینشاخص های اثر گذار بر بهره وری ونیز رعایت اصولی سیکل درمان بیماران وهمچنین مقولههای دیگری ازجمله کنترل عفونت های بیمارستانی و مهندسی ارزش درمنابع تاسیساتی و ... میباشد
از طرفی محل قرارگرفتن اطاق های عمل در طرح هربیمارستانی نیاز به مطالعات خاص همان بیمارستان نیز دارد به گونه ایکه با تعاریف واهداف احداث بیمارستان مذکور نیز همخوانی لازم را داشته باشد
حال باتوجه به موارد بالا به شرح فاکتورهای مهم طراحی برای جانمایی اطاقهای عمل میپردازیم
۱ - اطاق های عملرا تا حدود دو دهه قبل به بالاترین طبقات ساختمان اصلی بیمارستان منتقل می نمودند وبرای این کار نیز دلا یلی به این شرح داشتند : دور بودن از مسیر رفت و امد عمومی ؛دور بودن از جریان هوای الوده بین بخش ها ؛ نزدیکتر بودن به دستگاه های تهویه رویپشت بام که منجر به تهویه اسانتر وخطر خرابی کمتر و هزینه انتقال انرژی ارزانترخواهد بود ؛ امکان بهتر توسعه وتغییرات در تجهیزات ولوازم مورد نیاز اطاقهای عمل دردراز مدت بدلیل نزدیکی به پشت بام و قدرت مانور روی بام که بسیار سهل تر از طبقاتزیرین قابل اجراء خواهد بود ؛ و جزییات دیگری مانند ارامش کامل ونبود مزاحمپیرامونی از قبیل سروصدای محوطه وخیابان- سر وصدای بخش ها- . . . .
۲ - امروزه تفکر طراحانبیمارستانی همگام با تبلور تجهیزات وتکنولوژی جدید وهمچنین تغییر استاندارد هایدرمانی ، بناچار تغییراتی رادر جانمایی بیمارستان ها پدید اورده است . از جملهالزاماتی که در حال حاضر نمی توان از انها چشم پوشی کرد عبارتند از
- اطاقهای عمل برای سهولت دسترسی همه بخشها به ان ، بایستی در طبقات میانی ساختمان اصلیگنجانده شود ؛
- وجود اسانسور های اختصاصی اطاق عمل وبرای منظور های مختلف (تخت بیماران-پرسنل بخش-سی اس ار کثیف - سی اس ار تمیز -اختصاصی بخشهای ویژه مثلاورژانس وای سی یو و ....) تقریبا الزامی میباشد؛
- باتوجه به وقوع کشور ما در نیمکره شمالی زمین ، برای عدم استفاده از نور شدید افتاب وهمچنین امکان الزامی استفاده از یک نور یکنواخت وملایم درطول روز ، اطاق های عمل دریال شمالی ساختمان قرار گیرند ؛
- اطاق های عمل بایستی کمترین فاصله را با سی .اس . اریااسترلیزاسیون مرکزی داشته باشد ؛
- دسترسی اطاق های عمل با بخش بستری جراحی بایستی کوتاه وسریع و حتی الامکان مستقل باشد ؛
- اورژانس بیمارستان و ای .سی . یو . و سی.سی.یو با اطاقهای عمل کمترین فاصله ممکنه را داشته باشد ؛
- امکان گسترش وتغییرات در اینده هم از نظرابعاد ، وهم از نظر بکار گیری تجهیزات جدید را با کلیه جوانب تاسیساتی مورد نیاز انروز ، حتی الامکان داشته باشد ؛
- در مسیر تردد داخلی بیمارستان باشد . یعنی جهت دسترسی بخشهای مختلف به مجموعه اطاق های عمل ،نیاز به تردد به خارج از ساختمان اصلی بیمارستانوجود نداشته باشد ؛
-بخش اطاق های عمل ، کاملا بسته وایزوله بوده ودر مسیر ترددوعبور مرور دیگر بخش ها قرار نگیرد ، حتی برای استفاده از پله فرار و یا تعمیراتنوبه ای امکانات تاسیساتی بیمارستان ؛
۳ - گذشته از جوانب کلی ذکر شده در بالا ، در بعضیپروژه های بیمارستانی ، نوع کاربری واهداف تاسیس ان بیمارستان خاص الزاماتی را درتعیین جانمایی مجموعه اطاقهای عمل همان بیمارستان ، از قبل تعیین می نماید که بهچند نمونه از انها اشاره میکنیم :
- در بیمارستان های خاص در مانی با تعاریف خاص در مانی ،محل قرار گرفتن مجموعه اطاقهای عمل الزامات خاص خود را دارد که با اصول کلی ذکر شدهدر بالا همخوانی ندارد مانند بیمارستان های روانپزشکی یا بیمارستان های تخصصی خاصمانند فقط پوست ویافقط چشم و
....
- در بیمارستان های نظامی ، محل قرار گرفتن مجموعه اطاق هایعمل تعاریف خاص خود را براساس ملا حظات طرح دفاعی ( طرح پدافندی ) مورد نظر انبیمارستان ودر ان سرزمین ماموریتی ، و .... خواهد داشت که الزامآ مطابق تعاریف ذکرشده در بالا نخواهد بود ؛ مثلآ اطاق های عمل بیمارستان های نظامی بیشتر گرایش بهطبقات زیرین همکف دارد و
- اگر چنانچه مراکز جراحی محدود فعلی کشورمان را ، که تقلیدناقص وکاسبکارانه ای از دی کلینیک های اروپا میباشد ، به دلیل وجود اطاق عمل وبخشهای بستری و.... جزء مراکز بیمارستانی محسوب نماییم ( که بایستی بنماییم ولی نمینمایند ؟؟ ) جون روابط بین بخشی وسیکل درمانی انها تفاوت هایی با بیمارستان ها دارد، جانمایی اطاق عمل انها نیز ویژه گی های خاص خود را دارد .
طراحی تالار اطاق های عمل بیمارستان(فصل دوم )
فصل دوم : جانمایی اجزاء داخلی در مجموعه اطاقهای عمل
در داخل خود مجموعه اطاق های عمل در یکبیمارستان هم ، اجزاء مختلفی وجود دارد که تقسیم بندی ونحوه ء قرار گرفتن انها درکنار هم نیز بر کل بهره وری و یا تاثیر گذار تر بودن سیکل درمانی بیمارستان و ....موءثر خواهد بود . این مجموعه شامل اطاقهای بیهوشی ، اطاقهای اسکراب ، سالنریکاوری ، اطاق های عمل ، پذیرش ، اطاق تعویض تخت ، اطاق اماده سازی بیماران ، اطاقهای نگهداری وسایل ، اطاق استریل ، اطاق گچ گیری ، اطاق استراحت پرسنل ، اطاق منشیبخش ،اطاق شستشو وسایل ، دفتر کارکنان ، اطاق گزارش نویسی پزشکان ، و . . .میباشد
از طرفیاهمیت عملیات ضدعفونی در اطاقهای عمل با جان بیماران و میزان موفقیت جراحی ٬ پیوندناگسستنی دارد ؛ به همین دلیل درداخل مجموعه اطاق های عمل یک خط بندی و تقسیم بندیبراساس سیکل کاری ونیز نوع ضد عفونی مورد نیاز وجود دارد که بایستی با درک صحیح انکادربندی ؛ اجزاء مختلف را در طراحی براساس ان در کنار هم قرار داد . این خط بندیها بشرح ذیل میباشند
۱ - منطقه ورودی بیماران و کارکنان و وسایل : این منطقه درحقیقت خارجی ترین ناحیه از اطاق های عمل بوده وبایستی از ورود افراد غیر به انجلوگیری وبه عبارتی تحت حفاظت باشد . این منطقه الزاماُ نیاز به استریل ندارد و صرفرعایت تمیزی بیشتر در ان کافی است . معمولاُ این منطقه را در طراحی ها با یک کریدورعریض ویا یک سالن۴×۴الی۵×۸ (بستگی به تعداد اطاقهای عمل وتعدادجراحی در ساعت پیک دارد ) از دیگر قسمتهای داخلی وخارجی اطاقهای عمل جدا مینمایند . بهترین نوع طراحی این منطقه بگونه ایست که سیکل امد وشد کارکنان ووسایل وبیماران ٬ازقبل مشخص ومسیر این ترددها حتی الامکان یک طرفه باشد ؛ در این صورت مسیر داخل بهخارج وبالعکس از هم مجزا ولی درکنارهم هستند . اگر چنانچه اسانسور های اختصاصی برایاطاقهای عمل وجود دارند٬ محل باز شدن درب انها همین منطقه خواهد بود . قسمت پذیرشبیماران ٬ اطاق تعویض تخت بیماران ٬ودر بعضی مواقع اطاقهای مربوط به پرسنل اطاق عمل ( رختکن ها ٬استراحت شیفت ) در این قسمت قرار دارند
۲ - منطقه داخلی تالاراطاقهای عمل : این منطقه همان منطقه تمیز یاخط زرد است که در بیشتر بیمارستان هایکشور یا با کم توجهی ان رابرابرمنطقه تحت حفاظت میدانند ویا با وسواس بیمورد ان رابا خط قرمز یکی میدانند . در صورتی که هردو مورد غیر علمی واتفاقاُ هردو مورد به یکاندازه موجب ریسک عفونت های بیمارستانی خواهند شد . بایستی کاملاُ توجه نمود که خطزرد در تالار اطاقهای عمل همان محلی است که بایستی لباس های مخصوص اطاق عمل راپوشید ( شال وگان و دمپاپی و کلاه ) . دراین منطقه کل وسایل وکارکنان وبیماران تحتکنترل قرار گرفته و کاملاُ بایستی تمیز وغیر الوده باشند ؛ لیکن این بدان معنی نیستکه این منطقه ضد عفونی واستریل باشد . درطراحی ها ٬ این منطقه را به صورت یک سالناصلی مستطیل یا دایره شکل درنظر میگیرند که می تواند درب تمامی اطاقهای عمل واسکراببه داخل ان باز شو د . انبار های وسایل و تجهیزات ونیزانبارهای دارو های مصرفیهمگی دراین منطقه قرار دارند .اطاق منشی واطاق گزارش نویسی پزشکان و بعضی مواقعاطاقهای شستشوی وسایل جراحی (واشینگ و پکینگ ست های جراحی ) نیز در این منطقهبایستی منظور گردند . اخرین محل تلاقی این منطقه بامنطقه سوم را ( یعنی به عبارتیدورترین محل از منطقه اول را ) بایستی برای محل سالن ریکاوری در نظر بگیریم .
۳ - منطقه اصلی درتالاراطاقهای عمل : این منطقه را ناحیه سترون شده یا ناحیه ضدعفونی شده یا ناحیه خط قرمزمیگویند ؛ همه چیز دراین منطقه بایستی ضد عفونی شده یا به عبارتی استریل شده باشد .کلیه اقلام ٬ تجهیزات پزشکی وغیر پزشکی ٬ پرسنل ٬ بیماران ٬ حتی سطوح دیوارها و کفوسقف ٬ دراین منطقه حتی الامکان استریل شده وجود خواهند داشت . تک تک اطاق های عملحتی الامکان دارای سیستم سیرکولاسیون هوا به صورت مستقل از دیگر فضاهای بیمارستانومجهز به ***** های مختلف به خصوص خواهند بود . در طراحی این فضابیشترین نقش مربوط به امور تاسیساتی خواهد بود . الزامات تاسیساتی درکف ( مانندشبکه ارت زیر کفپوش ها ٬ بعضی از اتلت های گازهای طبی از کف ٬ شبکه برق مورد نیازتخت جراحی از کف )و همچنین نیاز های تاسیساتی در بالای سقف کاذب (شبکه گازهای طبی ٬شبکه کانال های هدایت هوای سرمایش وگرمایش ٬ شبکه برق روشناپی ٬ شبکه برق مصارفتجهیزاتی ٬ فضای مورد نیاز نصب پلیت چراغ سیالتیک ٬ و . . ) اجبارآ ارتفاع این قسمتاز بیمارستان را با دیگر نواحی بیمارستان متمایز میکند ٬ به همین دلیل در جا نماییداخلی در تالار اطاق های عمل ٬ از همان ابتدای طراحی بایستی فضای منطقه اصلی ویااستریل را ٬ در کل کار مشخص ومابقی قسمت های تالار اطا ق های عمل و بدون اغراق ٬حتیمابقی بیمارستان را ٬ بعد از تعیین تکلیف این منطقه ٬ تکمیل و نهایی نمود . منطقهاصلی در تالار اطاق عمل بیمارستان ها میتواند خود یک سالن مستقل که درب تمامی اطاقهای عمل به ان باز گردد باشد ویا اصلا سالن مجزایی در کار نبوده وتک تک اطاق هایعمل به سالن منطقه داخلی ( بند۲بالا ) وصل باشند ؛ دراینصورت صرفآ هر اطاق عمل یک خطقرمز خواهد داشت . ولی در هر حالتی خواه به صورت منطقه قرمز کلی ویا چند خط قرمز (البته کلی بهتر از چند منطقه ای میباشد ) در طراحی سیکل هوا ٬ نبایستی فشار هوابگونه ای باشد که امکان ورود هوا ی غیر استریل به داخل اطاق عمل وجود داشته باشد .
۴ - منطقه خروج کارکثیف ازتالار اطاقهای عمل : این منطقه را راهرو ان استریل ویا راهرو دفع هم میگویند . اصلیترین نقش در
بخشی از متن:
توضیحات:
جزوه درس فراگرد تنظیم و کنترل بودجه (براساس منبع دانشگاه پیام نور) در قالب فایل pdf و در حجم 34 صفحه، به همراه نمونه سوالات پیشنهادی و آزمون های جامع ادوار گذشته دانشگاه پیام نور با پاسخ نامه کلیدی ، مناسب برای دانشجویان رشته مدیریت دولتی با کد رشته 1214006.
این بسته شامل موارد زیر می باشد:
- نکات پرتکرار فصول مختلف کتاب در قالب فایل pdf و در حجم 34 صفحه
- 3 نوبت آزمون جامع پیشنهادی با پاسخ نامه کلیدی
- بانک نمونه سوالات امتحانی پایان ترم دانشگاه پیام نور :
نمونه سوال امتحانی نیمسال دوم 96 - 95 با پاسخ نامه کلیدی ( جدید )
نمونه سوال امتحانی نیمسال اول 96 - 95 با پاسخ نامه کلیدی
نمونه سوال امتحانی نیمسال دوم 95 - 94 با پاسخ نامه کلیدی
نمونه سوال امتحانی نیمسال اول 95 - 94 با پاسخ نامه کلیدی
نمونه سوال امتحانی نیمسال دوم 94 - 93 با پاسخ نامه کلیدی
نمونه سوال امتحانی نیمسال اول 94 - 93 با پاسخ نامه کلیدی
بخشی از متن:
بیمارستان به عنوان محل درمان بیماران ، همواره با شاخص اطاق های عمل مقایسه و دارای معنی و مفهوم خواهد بود. از اولین بیمارستان هایی که داریوش کبیر به واسطه احداث آنها درسرزمین های باستانی تحت نفوذ ایران عزیز ،درکتیبه های مصری لقب ،نیکو کار بزرگ ، را از آن خود کرد ، تا بیمارستان افتخار آمیزجندی شاپوردر زمان ساسانیان ، وهمچنین از بیمارستان ها ی مشهورقرون سوم وچهارمایرانیان تا ..... به امروز ،تعریف بیمارستان بعنوان محل درمان بیماران ،ثابت بودهلیکن درباره اطاق های عمل همواره تغییراتی را در تعاریف ،ظرفیت ،جانمایی ،اختصا صات ، معماری داخلی ،ارتباطات با سایر بخش ها ،اندازه ها ،پارت بندی های عملکردی،تجهیزات ومنصوبات پزشکی و غیر پزشکی ثابت و پرتابل ، .... شاهد بوده و هستیم . ازهمه مهمتر چگونگی طراحی فضا ی نهایی اطاق های عمل، بدون آنکه چیزی فدای چیز دیگرشده و قابلیت اجرایی ونگهداری این مجموعه را درطول بهره برداری ، حفظ نماید ، اصلیترین هدف بیمارستان سازان بوده است .
اگر به تمامی پیچیده گی های ذکر شده دربالا،اهمیت منظور نمودن امکان توسعه در ابعاد مختلفی که بعضی از آنها هنوز در آن مقطع،کشف ویا اختراع هم نشده است ، را بیافزاییم ، سختی وجامع نگری الزامی کار بیشترروشن خواهد شد
درحال حاضر منابع مطالعاتی طراحان بیمارستانی در کشورمان،منحصر به چند کتابی است که اساتید بزرگواروپیشکسوتی همچون استاد دکترصدقیانی،استاد دکتر آصف زاده ، و ... آنها رامنطبق با شرایط بومی ایران تالیف نمودهوهمچنین تعداد زیادتری ترجمه های کتب خارجی که دیگر زحمتکشان این عرصه ،آنهارا بهجامعه علمی کشورتحویل داده اند .اما در بخش خاص اطاقهای عمل ،بدلیل اهمیت و پیچیدهگی های طراحی واجرای فنی آن ،بغیر از آثار جزوه ای دوران طلایی شرکت خانه سازیایران ،متاسفانه کارمطالعاتی که حاصل بررسی های متخصصین رشته های مختلف جراحی ( بهعنوان بهره برداران نهایی ) ومهندسین ساختمان وتاسیسات (بعنوان سازندگان این فضایخاص تخصصی وپیچیده ) بوده باشد ، کمتر وجود دارد . این مهم باعث گردیده گرانترین ،مهمترین ، واصلی ترین بخش بیمارستان ، دراکثر پروژه ها ،شاهد تغییرات الزامی بودهوتقریبا کمتر بیمارستانی یافت شود که در آن در طول سال شاهد کار اکیپ های بناییوتاسیساتی نباشیم
قصد ما به عنوان سا یت تخصصی صنعت بیمارستان سازی در ایران،ارائه مطالب تخصصی وتیمی از این منظر ،بوده وانشاءا... با پیشنهادات و انتقاد هایسازنده تمامی اساتید و دست اندر کاران بیمارستانی خطا های احتمالی را کاهش ومطالبارائه شده را استغناء دهیم
از آنجائیکه بحث « چگونگی احداث و ساخت » و نیز « تعمیرونگهداری » وهمچنین موضوع « توسعه وبازسازی » اطاقهای عمل ، خود جوانب وملاحظات خاصخود را دارد ، توجه همگان را به این نکته جلب مینمائیم که این مقاله صرفا ، موضوعاتو شا خص های بحث طراحی را ارائه مینماید .همچنین بدلیل حجم مطا لب وسرفصل ها ، بهصورت سلسله وار ، این مطالب روی سایت رفته وشما انشا ء ا... به مرور سرفصل ها را دردنباله صفحه قبلی ، مشاهده خواهید فرمود
فصل اول : محل جانمائی اطاق های عمل دربیمارستان
محل قرار گرفتن اطاق های عمل در بیمارستانها از مهمترینشاخص های اثر گذار بر بهره وری ونیز رعایت اصولی سیکل درمان بیماران وهمچنین مقولههای دیگری ازجمله کنترل عفونت های بیمارستانی و مهندسی ارزش درمنابع تاسیساتی و ... میباشد
از طرفی محل قرارگرفتن اطاق های عمل در طرح هربیمارستانی نیاز به مطالعات خاص همان بیمارستان نیز دارد به گونه ایکه با تعاریف واهداف احداث بیمارستان مذکور نیز همخوانی لازم را داشته باشد
حال باتوجه به موارد بالا به شرح فاکتورهای مهم طراحی برای جانمایی اطاقهای عمل میپردازیم
۱ - اطاق های عملرا تا حدود دو دهه قبل به بالاترین طبقات ساختمان اصلی بیمارستان منتقل می نمودند وبرای این کار نیز دلا یلی به این شرح داشتند : دور بودن از مسیر رفت و امد عمومی ؛دور بودن از جریان هوای الوده بین بخش ها ؛ نزدیکتر بودن به دستگاه های تهویه رویپشت بام که منجر به تهویه اسانتر وخطر خرابی کمتر و هزینه انتقال انرژی ارزانترخواهد بود ؛ امکان بهتر توسعه وتغییرات در تجهیزات ولوازم مورد نیاز اطاقهای عمل دردراز مدت بدلیل نزدیکی به پشت بام و قدرت مانور روی بام که بسیار سهل تر از طبقاتزیرین قابل اجراء خواهد بود ؛ و جزییات دیگری مانند ارامش کامل ونبود مزاحمپیرامونی از قبیل سروصدای محوطه وخیابان- سر وصدای بخش ها- . . . .
۲ - امروزه تفکر طراحانبیمارستانی همگام با تبلور تجهیزات وتکنولوژی جدید وهمچنین تغییر استاندارد هایدرمانی ، بناچار تغییراتی رادر جانمایی بیمارستان ها پدید اورده است . از جملهالزاماتی که در حال حاضر نمی توان از انها چشم پوشی کرد عبارتند از
- اطاقهای عمل برای سهولت دسترسی همه بخشها به ان ، بایستی در طبقات میانی ساختمان اصلیگنجانده شود ؛
- وجود اسانسور های اختصاصی اطاق عمل وبرای منظور های مختلف (تخت بیماران-پرسنل بخش-سی اس ار کثیف - سی اس ار تمیز -اختصاصی بخشهای ویژه مثلاورژانس وای سی یو و ....) تقریبا الزامی میباشد؛
- باتوجه به وقوع کشور ما در نیمکره شمالی زمین ، برای عدم استفاده از نور شدید افتاب وهمچنین امکان الزامی استفاده از یک نور یکنواخت وملایم درطول روز ، اطاق های عمل دریال شمالی ساختمان قرار گیرند ؛
- اطاق های عمل بایستی کمترین فاصله را با سی .اس . اریااسترلیزاسیون مرکزی داشته باشد ؛
- دسترسی اطاق های عمل با بخش بستری جراحی بایستی کوتاه وسریع و حتی الامکان مستقل باشد ؛
- اورژانس بیمارستان و ای .سی . یو . و سی.سی.یو با اطاقهای عمل کمترین فاصله ممکنه را داشته باشد ؛
- امکان گسترش وتغییرات در اینده هم از نظرابعاد ، وهم از نظر بکار گیری تجهیزات جدید را با کلیه جوانب تاسیساتی مورد نیاز انروز ، حتی الامکان داشته باشد ؛
- در مسیر تردد داخلی بیمارستان باشد . یعنی جهت دسترسی بخشهای مختلف به مجموعه اطاق های عمل ،نیاز به تردد به خارج از ساختمان اصلی بیمارستانوجود نداشته باشد ؛
-بخش اطاق های عمل ، کاملا بسته وایزوله بوده ودر مسیر ترددوعبور مرور دیگر بخش ها قرار نگیرد ، حتی برای استفاده از پله فرار و یا تعمیراتنوبه ای امکانات تاسیساتی بیمارستان ؛
۳ - گذشته از جوانب کلی ذکر شده در بالا ، در بعضیپروژه های بیمارستانی ، نوع کاربری واهداف تاسیس ان بیمارستان خاص الزاماتی را درتعیین جانمایی مجموعه اطاقهای عمل همان بیمارستان ، از قبل تعیین می نماید که بهچند نمونه از انها اشاره میکنیم :
- در بیمارستان های خاص در مانی با تعاریف خاص در مانی ،محل قرار گرفتن مجموعه اطاقهای عمل الزامات خاص خود را دارد که با اصول کلی ذکر شدهدر بالا همخوانی ندارد مانند بیمارستان های روانپزشکی یا بیمارستان های تخصصی خاصمانند فقط پوست ویافقط چشم و
....
- در بیمارستان های نظامی ، محل قرار گرفتن مجموعه اطاق هایعمل تعاریف خاص خود را براساس ملا حظات طرح دفاعی ( طرح پدافندی ) مورد نظر انبیمارستان ودر ان سرزمین ماموریتی ، و .... خواهد داشت که الزامآ مطابق تعاریف ذکرشده در بالا نخواهد بود ؛ مثلآ اطاق های عمل بیمارستان های نظامی بیشتر گرایش بهطبقات زیرین همکف دارد و
- اگر چنانچه مراکز جراحی محدود فعلی کشورمان را ، که تقلیدناقص وکاسبکارانه ای از دی کلینیک های اروپا میباشد ، به دلیل وجود اطاق عمل وبخشهای بستری و.... جزء مراکز بیمارستانی محسوب نماییم ( که بایستی بنماییم ولی نمینمایند ؟؟ ) جون روابط بین بخشی وسیکل درمانی انها تفاوت هایی با بیمارستان ها دارد، جانمایی اطاق عمل انها نیز ویژه گی های خاص خود را دارد .
طراحی تالار اطاق های عمل بیمارستان(فصل دوم )
فصل دوم : جانمایی اجزاء داخلی در مجموعه اطاقهای عمل
در داخل خود مجموعه اطاق های عمل در یکبیمارستان هم ، اجزاء مختلفی وجود دارد که تقسیم بندی ونحوه ء قرار گرفتن انها درکنار هم نیز بر کل بهره وری و یا تاثیر گذار تر بودن سیکل درمانی بیمارستان و ....موءثر خواهد بود . این مجموعه شامل اطاقهای بیهوشی ، اطاقهای اسکراب ، سالنریکاوری ، اطاق های عمل ، پذیرش ، اطاق تعویض تخت ، اطاق اماده سازی بیماران ، اطاقهای نگهداری وسایل ، اطاق استریل ، اطاق گچ گیری ، اطاق استراحت پرسنل ، اطاق منشیبخش ،اطاق شستشو وسایل ، دفتر کارکنان ، اطاق گزارش نویسی پزشکان ، و . . .میباشد
از طرفیاهمیت عملیات ضدعفونی در اطاقهای عمل با جان بیماران و میزان موفقیت جراحی ٬ پیوندناگسستنی دارد ؛ به همین دلیل درداخل مجموعه اطاق های عمل یک خط بندی و تقسیم بندیبراساس سیکل کاری ونیز نوع ضد عفونی مورد نیاز وجود دارد که بایستی با درک صحیح انکادربندی ؛ اجزاء مختلف را در طراحی براساس ان در کنار هم قرار داد . این خط بندیها بشرح ذیل میباشند
۱ - منطقه ورودی بیماران و کارکنان و وسایل : این منطقه درحقیقت خارجی ترین ناحیه از اطاق های عمل بوده وبایستی از ورود افراد غیر به انجلوگیری وبه عبارتی تحت حفاظت باشد . این منطقه الزاماُ نیاز به استریل ندارد و صرفرعایت تمیزی بیشتر در ان کافی است . معمولاُ این منطقه را در طراحی ها با یک کریدورعریض ویا یک سالن۴×۴الی۵×۸ (بستگی به تعداد اطاقهای عمل وتعدادجراحی در ساعت پیک دارد ) از دیگر قسمتهای داخلی وخارجی اطاقهای عمل جدا مینمایند . بهترین نوع طراحی این منطقه بگونه ایست که سیکل امد وشد کارکنان ووسایل وبیماران ٬ازقبل مشخص ومسیر این ترددها حتی الامکان یک طرفه باشد ؛ در این صورت مسیر داخل بهخارج وبالعکس از هم مجزا ولی درکنارهم هستند . اگر چنانچه اسانسور های اختصاصی برایاطاقهای عمل وجود دارند٬ محل باز شدن درب انها همین منطقه خواهد بود . قسمت پذیرشبیماران ٬ اطاق تعویض تخت بیماران ٬ودر بعضی مواقع اطاقهای مربوط به پرسنل اطاق عمل ( رختکن ها ٬استراحت شیفت ) در این قسمت قرار دارند
۲ - منطقه داخلی تالاراطاقهای عمل : این منطقه همان منطقه تمیز یاخط زرد است که در بیشتر بیمارستان هایکشور یا با کم توجهی ان رابرابرمنطقه تحت حفاظت میدانند ویا با وسواس بیمورد ان رابا خط قرمز یکی میدانند . در صورتی که هردو مورد غیر علمی واتفاقاُ هردو مورد به یکاندازه موجب ریسک عفونت های بیمارستانی خواهند شد . بایستی کاملاُ توجه نمود که خطزرد در تالار اطاقهای عمل همان محلی است که بایستی لباس های مخصوص اطاق عمل راپوشید ( شال وگان و دمپاپی و کلاه ) . دراین منطقه کل وسایل وکارکنان وبیماران تحتکنترل قرار گرفته و کاملاُ بایستی تمیز وغیر الوده باشند ؛ لیکن این بدان معنی نیستکه این منطقه ضد عفونی واستریل باشد . درطراحی ها ٬ این منطقه را به صورت یک سالناصلی مستطیل یا دایره شکل درنظر میگیرند که می تواند درب تمامی اطاقهای عمل واسکراببه داخل ان باز شو د . انبار های وسایل و تجهیزات ونیزانبارهای دارو های مصرفیهمگی دراین منطقه قرار دارند .اطاق منشی واطاق گزارش نویسی پزشکان و بعضی مواقعاطاقهای شستشوی وسایل جراحی (واشینگ و پکینگ ست های جراحی ) نیز در این منطقهبایستی منظور گردند . اخرین محل تلاقی این منطقه بامنطقه سوم را ( یعنی به عبارتیدورترین محل از منطقه اول را ) بایستی برای محل سالن ریکاوری در نظر بگیریم .
۳ - منطقه اصلی درتالاراطاقهای عمل : این منطقه را ناحیه سترون شده یا ناحیه ضدعفونی شده یا ناحیه خط قرمزمیگویند ؛ همه چیز دراین منطقه بایستی ضد عفونی شده یا به عبارتی استریل شده باشد .کلیه اقلام ٬ تجهیزات پزشکی وغیر پزشکی ٬ پرسنل ٬ بیماران ٬ حتی سطوح دیوارها و کفوسقف ٬ دراین منطقه حتی الامکان استریل شده وجود خواهند داشت . تک تک اطاق های عملحتی الامکان دارای سیستم سیرکولاسیون هوا به صورت مستقل از دیگر فضاهای بیمارستانومجهز به ***** های مختلف به خصوص خواهند بود . در طراحی این فضابیشترین نقش مربوط به امور تاسیساتی خواهد بود . الزامات تاسیساتی درکف ( مانندشبکه ارت زیر کفپوش ها ٬ بعضی از اتلت های گازهای طبی از کف ٬ شبکه برق مورد نیازتخت جراحی از کف )و همچنین نیاز های تاسیساتی در بالای سقف کاذب (شبکه گازهای طبی ٬شبکه کانال های هدایت هوای سرمایش وگرمایش ٬ شبکه برق روشناپی ٬ شبکه برق مصارفتجهیزاتی ٬ فضای مورد نیاز نصب پلیت چراغ سیالتیک ٬ و . . ) اجبارآ ارتفاع این قسمتاز بیمارستان را با دیگر نواحی بیمارستان متمایز میکند ٬ به همین دلیل در جا نماییداخلی در تالار اطاق های عمل ٬ از همان ابتدای طراحی بایستی فضای منطقه اصلی ویااستریل را ٬ در کل کار مشخص ومابقی قسمت های تالار اطا ق های عمل و بدون اغراق ٬حتیمابقی بیمارستان را ٬ بعد از تعیین تکلیف این منطقه ٬ تکمیل و نهایی نمود . منطقهاصلی در تالار اطاق عمل بیمارستان ها میتواند خود یک سالن مستقل که درب تمامی اطاقهای عمل به ان باز گردد باشد ویا اصلا سالن مجزایی در کار نبوده وتک تک اطاق هایعمل به سالن منطقه داخلی ( بند۲بالا ) وصل باشند ؛ دراینصورت صرفآ هر اطاق عمل یک خطقرمز خواهد داشت . ولی در هر حالتی خواه به صورت منطقه قرمز کلی ویا چند خط قرمز (البته کلی بهتر از چند منطقه ای میباشد ) در طراحی سیکل هوا ٬ نبایستی فشار هوابگونه ای باشد که امکان ورود هوا ی غیر استریل به داخل اطاق عمل وجود داشته باشد .
۴ - منطقه خروج کارکثیف ازتالار اطاقهای عمل : این منطقه را راهرو ان استریل ویا راهرو دفع هم میگویند . اصلیترین نقش در
بخشی از متن:
مقدمه:
•کاشی از لحاظ تاریخی پنجمین شیوه اساسی و بنیادی در تزئینات ساختمانهای آبده یی و ساختمانهای عادی میباشد. استفاده از این شیوه در معماری اسلامی بسیار رایج است و طرحهای جالب، جلو رشد و کشف تزئینات خشتی و گچی را گرفت و همه علاقمند تزئینات با کاشی شدند. استفاده از کاشی به نحوی که روی دیوار را کاملا بپوشاند اولین بار در قرن ۱۳ و در قونیه به کار رفته است. کاشی کاری بصورت هنر تزئینی در کشورهای اسلامی به اوج شکوفایی خود رسید و یکی از ویژگیهای برجسته معماری اسلامی به شمار میرود کاشیهای که برای تزئین عمارات به کار میرود عموما سه نوع بوده که ذیلا توضیح میگردد.
•الف: کاشی معرق: با تلفیق تکههای کوچک گوناگون ساخته میشود که به اساس طرح اصل یکایک تراشیده میشود ودر جای معین آن نصب میگردد.
•ب: کاشی معقلی: دارای طرحهای هندسی است واز تلفیق اشکال هندسی ساخته میشود.
•ج: کاشی مشبک:
•کاشی معرق یکی از هنرهای سنتی و قدیمی کاشی کاری می باشد که علاوه بر زیبایی خاصش زحمت بسیاری هم دارد، اما زیبایی و ترکیب رنگ های نهایی آن جلوه ی منحصر به فردی را به دکوراسیون داخلی شما می بخشد. همان طور که در این تصویر می بینید تکه های شکسته ی سفال های لعابی رنگارنگ به گونه ای هنرمندانه در کنار هم چیده شده اند و ملات روی آن را پوشانده اند و یک دیوار کاشی کاری شده منحصر به فرد برای فضا به وجود آمده است.
کاشی کاری یکی از قدیمی ترین اشکال هنر در جهان می باشد که قدمت آن به ۵۰۰۰ سال پیش می رسد، کاشی کاری های تزیینی و خلاقانه یکی از زیباترین اشکال کاشی کاری می باشد که نمونه های آن را در معابد و کاخ های قدیمی می توان به وفور یافت.
امروزه نیز کاشی کاری های مختلف را می توان در بسیاری از دکوراسیون های داخلی و یا حتی در زیباسازی های شهری دید. به همین منظور امروز می خواهیم شما را با نمونه های مختلف کاشی کاری مدرن در دکوراسیون داخلی آشنا کنیم با ما همراه باشید.
کاشی کاری سنتی: استفاده از سفال های لعابی
کاشی معرق یکی از هنرهای سنتی و قدیمی کاشی کاری می باشد که علاوه بر زیبایی خاصش زحمت بسیاری هم دارد، اما زیبایی و ترکیب رنگ های نهایی آن جلوه ی منحصر به فردی را به دکوراسیون داخلی شما می بخشد. همان طور که در این تصویر می بینید تکه های شکسته ی سفال های لعابی رنگارنگ به گونه ای هنرمندانه در کنار هم چیده شده اند و ملات روی آن را پوشانده اند و یک دیوار کاشی کاری شده منحصر به فرد برای فضا به وجود آمده است.
کاشی کاری سنتی: مبلمان کاشی کاری شده
شاید مبلمان کاشی کاری شده در نگاه اول کمی دور از ذهن به نظر برسد اما شما می توانید با کمک کاشی کاری ظاهر خاصی به مبلمان فضای بیرونی خود ببخشید، حتی می توانید مبلمان قدیمی و فرسوده ی خودتان را با کمک کاشی معرق نو کنید و ظاهر متفاوتی به آن و دکوراسیون خود ببخشید.
کاشی کاری آشپزخانه: دیوار بین کابینت
کاشی کاری تزیینی دیوار بین آشپزخانه یکی از متفاوت ترین ایده هایی است که باعث تغییر ظاهر دکوراسیون آشپزخانه ی شما می شود. این تغییرات مقرون به صرفه را می توانید خودتان انجام دهید و یا از متخصصین این حوزه کمک بگیرید و با کاشی کاری آشپزخانه ی خود ظاهر منحصر به فردی به فضای آشپزخانه ی خود ببخشید.
برای کاشی کاری آشپزخانه و کاشی کاری دیوار بین کابینت می توانید از موزاییک های دست ساز پازلی که در نهایت یک طرح کلی را شامل می شود استفاده نمایید و ظاهر متفاوتی به دکوراسیون آشپزخانه ی خود ببخشید. البته باید یادآور شوم که این نوع از کاشی کاری های پازلی با سرعت بالاتری نصب می شوند و طرح های جذاب تری را می توانید با کمک آن ها برای دکوراسیون خود داشته باشید.
کاشی کاری آشپزخانه: طراحی دیوار
نگاه خود را به کاشی و کاشی کاری محدود به طرح ها و قطعات زاویه دار نکنید با کمک ابزار خاص می توانید کاشی های خود را به اشکال متنوع برش دهید و یک کاشی کاری خاص و کمتر دیده شده برای دیوار آشپزخانه ی خود ایجاد نمایید و از داشتنش لذت ببرید.
کاشی کاری مدرن: تابلو های هنری
با کمک کاشی کاری های تزیینی می توانید یک تابلو هنری بسازید و ظاهر متفاوتی داخلی خود ببخشید. حضور یک تابلو کاشی کاری مدرن قاب شده در فضایی مانند حمام و سرویس بهداشتی ظاهر بسیار متفاوتی به دکوراسیون چنین فضایی می بخشد.
کاشی کاری مدرن: دیوار پشت تخت
استفاده از طراح های کاشی کاری مدرن برای دیوار پشت تخت شما می تواند جلوه ی دکوراسیون داخلی تان دو چندان کند، و هر بیننده ای را به خود خیره کند، کافی است طرح منحصر به فردی را متناسب با فضای اتاق خواب خود انتخاب کنید و ظاهر آن تغییر دهید، در انتخاب طرح برای فضای اتاق خوابتان توجه داشته باشید که اگر دکوراسیون اتاق خوابتان شلوغ است از طرح های ساده تر و خلوت تر برای کاشی کاری دیوار پشت تخت خوابتان استفاده کنید تا ظاهر فضای شما شلوغ تر و گرفته نشود.
برای این نوع از کاشی کاری های تزیینی با جزییات زیاد می توانید از کامپیوترها نیز کمک بگیرید و حتی طرح مد نظرتان را روی کاغذ به چاپ برسانید و به عنوان کاغذ دیواری در بخش های متنوع دکوراسیونتان نصب کنید و از داشتنش لذت ببرید.
با گسترش دین اسلام در شرق، شیوه معماری در این مناطق خصوصاً در بخش تزئینات تغییر نمود. اسلامیون، آن دسته از آثار هنری که از آداب و رسوم اسلامی خارج بودند و حاوی نماد انسانی و حیوانی بودند را تخریب کردند. در نظر آنان هنر میبایست در خدمت علم و دانش باشد نه پرستش. در عهد اسلامی هنرهای تزئینی و صورتگری فقط از جهت صحنههای یادگاری و حماسی باقی ماندند. نقاشی مشجر خطوط هندسی و نوشتههای کوفی مزین و آمیخته با گل و برگ و غیره روی بناها یقیناً از سده سوم هجری به بعد رواج یافتهاند. این گونه تزئینات را میتوان در خشتهای بنای آرامگاه اسماعیل سامانی در بخارا در حدود سالهای ۳۰۰ هجری قمری (۹۶۰ میلادی)، مقبره پسر علمدار ۴۱۸ قمری (۱۰۲۷ میلادی)، نقاشی گل و برگ لوحه سنگی مرمر سلطان محمود غزنوی حدود ۴۰۰ قمری (۱۰۰۹ میلادی)، آثار نقاشی روی سنگ گچ دیوارهای انبیه عصر سامانیان و اوایل دوره غزنویان مشاهده کرد. بعد از آن در آسیای میانه شاهد پیشرفت نقاشی در عصر سلجوقی هستیم که نمونههای زیبا و دلکش آن را میتوانیم در محراب مسجد جامع اولیا در حدود ۴۶۰ قمری (۱۰۶۷ میلادی)، بناهای مسعود سوم و منارهای غزنه حدود ۵۰۰ قمری (۱۱۰۶ میلادی)، بقایای بناهایچشت شریف، مسجد جامع هرات ۵۶۷ قمری (۱۲۰۰ میلادی)، نقاشیهای بنای مرقد امام خورد (یحیی بن زید) در سرپل حدود ۴۳۰ قمری (۱۱۳۵ میلادی) و مدرسه چونه بادغیس ۵۷۰ قمری (۱۱۷۵ میلادی) مشاهده کنیم.
شیوه تزئینی بناهای اسلامی در دوره تیموریها در هرات نفوذ بیشتر کسب کرد و به اوج تکامل خود رسید. نمونههای قابل توجه تزئینی و ساختمانی اسلامی در افغانستان عصر تیموریها شامل موارد زیرند: کاشیهای مسجد جامع هرات، مقبره گوهرشاد، کاشیهای منارههای مصلی، کاشیهای منار تیموری در قلعه اختیارالدین، کاشیکاری مقبره شاه ولایت ماب (که به عقیده بعضی از پژوهشگران، هفتصد نوع کاشی در آن به کار رفته) و کاشیکاری مقبره خواجه عبدالله انصاری. تعدادی از آثار تاریخی دیگر از قبیل منارههای مساجد، زیارتگاهها و مقابر در نقاط مختلف افغانستان چون بلخ،لشکرگاه، هرات، قندز، غور، غزنه، و کابل و سایر گوشه و کنار افغانستان که تا کنون موجود است هر کدام شاهد انواع شیوههای تزئینی رایج در افغانستان بوده است.
کاشی و کاربرد آن
کاشی از لحاظ تاریخی پنجمین شیوه اساسی و بنیادی در تزئینات ساختمانهای آبده یی و ساختمانهای عادی میباشد. استفاده از این شیوه در معماری اسلامی بسیار رایج است و طرحهای جالب، جلو رشد و کشف تزئینات خشتی و گچی را گرفت و همه علاقمند تزئینات با کاشی شدند. استفاده از کاشی به نحوی که روی دیوار را کاملا بپوشاند اولین بار در قرن ۱۳ و در قونیه به کار رفته است. کاشی کاری بصورت هنر تزئینی در کشورهای اسلامی به اوج شکوفایی خود رسید و یکی از ویژگیهای برجسته معماری اسلامی به شمار میرود کاشیهای که برای تزئین عمارات به کار میرود عموما سه نوع بوده که ذیلا توضیح میگردد.
الف: کاشی معرق: با تلفیق تکههای کوچک گوناگون ساخته میشود که به اساس طرح اصل یکایک تراشیده میشود ودر جای معین آن نصب میگردد.
ب: کاشی معقلی: دارای طرحهای هندسی است واز تلفیق اشکال هندسی ساخته میشود.
ج: کاشی مشبک:
د: کاشی گره:
ه: کاشی خشتی (هفت رنگ): از تلفیق خشتهای ظریف لعاب دار که هریک از آنها بخشی از طرح کلی را در بر دارد ساخته میشود واز قرن پنج قمری با گسترش و پیشرفت سایر شاخههای هنر اسلامی کاشی کاری نیز ترقی بیشتر کسب نمود.
اساتید
از اساتید معاصر این رشته از هنر ایرانی میتوان از مرحوم استادعلی پنجه پور اصفهانی نام برد که آثار بجای مانده از ایشان در جای جای ایران و جهان حافظ سبک اصیل کاشی کاری و معماری ایرانی و شایسته تقدیر میباشد. از جمله آثار ماندگار این استاد برجسته ایرانی، میتوان به گلدستههای حرم مطهر حضرت زینب کبری در کشور سوریه(به عنوان مرتفع ترین گلدستههای کاملا پوشیده شده از کاشی معرق در دوران معاصر در سطح جهان) اشاره نمود. در حال حاضر نیز فرزندان استاد علی پنجه پور ادامه دهندگان و حافظان سبک هنری وی میباشند.
کاشی معرق
کاشیکاری به سبک گره معرق در زمینه رسمی بندی شده در سطح زیرین گنبد آرامگاه حافظ
معرق کاری عبارت است از قطعههای بریده شده کاشی که نقوش مختلف را از رنگهای متفاوت تراشیده و در کنار یگدیگر قرارداده و به شکل قطعاتی بزرگ در آورده و روی دیوار نصب میشود تازینت بخش بنأ گردد. این نقوش گاهی از نقشهای گرهکشی و گاهی از نقشهای مختلف مانند گل و بوتهسازی اسلیمیها که هرکدام جداگانه میتوانند بنایی را زینت بخشد.
ساختن یا نصب کاشیها را به طریق فوق معرق میگویند. معرقکاری کاشی در دوره سلجوقیان یعنی در قرن ۴ هجری به سمت کمال رفت و بسیار متداول گردید. درقرن هشتم هجری هنرمندان معرقکار به مراتب از هنرمندان عهد سلجوقی جلو افتادند. دراین قرن موفق شدند اجزای راکه اشکال معرق از آنها تشکیل مییابد کوچکتر کنند و لطیفترین وزیباترین اشکال بنایی وهندسی را در مجموعهای از رنگهای زیبا براق که جز در هنر شرق خصوصأ ایرانی دیده میشود نمایش دهند. مخصوصأ ارزانی بیشتر موجب رواج بیشتر آن گردید. هنر معرقکاری در قرنهای ۹و ۱۰ هجری به روشهای شرقی خود رسید در این دوره مراکز مهم معرقسازی در شهرهای اصفهان، یزد، هرات و سمرقند ایجاد گردید. اما در اصل باید گفت که مرکز اصلی این کار در دوران صفویاردبیل بوده است. یکی از با قدمت ترین این آثار را میتوان به مسجد کبود تبریز و بعد آن به شیخ صفی اشاره کرد. که بعدها با تغییر پایتخت از اردبیل به اصفهان این هنر نیز همانند هنرهای دستی دیگر به دستور شاه به اصفهان منتقل شدند، و شرو به ساخت بناهای تاریخی چون میدان امام کردند. کاشی معرق این حسن را دارد که بر سطوح غیر مسطح همچون بدنه گنبدها و گلدستههای کوچک و حتی مقرنسهای ظریف قرار میگیر و چنانچه نیاز به مرمت پیدا کند کمتر دچار عدم هماهنگی با بقایای کاشیهای سالم مانده میشود.
کاشی هفت رنگ
سبکی از کاشیکاری است که در آن از کاشیهایی با شکل و ابعاد منتظم بنا بر سلیقه استادکار و ویژگیهای محل اجرای اثر و اصولاً به شکلهای مربع، مستطیل، شش ضلعی و یا اشکال دیگر و در اندازههای متداول ۱۵×۱۵ و ۲۰×۲۰ سانتیمتر و برای مناره و گنبد در ابعاد ۱۵×۷٫۵ یا ۲۰×۱۰ سانتیمتر به صورت خشت با رنگ زمینه غالباً سفید تهیه شده، در کنار هم چیده و طرح یا خط مورد نظر بر روی کاغذ به وسیله سمبه سوراخ شده، سپس طرح اولیه به کمک گرده ذغال برروی کاشی کپی میشود و پس از آن به وسیله اکسید منگنز، قلمگیری شده و بعد با رنگهای مختلف امّا پایه حرارتی پایینتر از رنگ اول کاشی رنگ آمیزی میگردد و دوباره به کوره رفته وآماده نصب میشود.
هفت رنگ اصلی و متداول جهت رنگ آمیزی این آثار عبارتند از سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزهای، قرمز، زرد و حنایی که امروزه از سایر رنگها مثل طلائی، سبز و … نیز استفاده میشود.
سرعت اجرای کاشیکاری به سبک هفت رنگ نسبت به سبک معرّق بیشتر است. از این نوع کاشیها در اماکن متبرکه و تاریخی استفاده شدهاست.
خط بنایی وسیله تزئینی در کاشی
خط بنایی الهام گرفته از خط کوفی و به عنوان یکی از دشوارترین خطوط در زمینه خوانش و نگارش بوده و در کاشیکاری و معماری اسلامی جایگاه ویژهای دارد و زینت بخش کتیبه های داخل محرابها و بالای منارها و پشت و پهلوی قوس است. این نوع خط کاربرد زیادی در کاشیکاری و آجرکاری دارد به این خاطر که برش آن آسانتر است مانند سایر خطوط کنج و کنار و پیچ و تاب زیادی ندارد. به همین سبب نام خط بنایی را بر این خط گذاشتهاند.
از استاد مهدی پنجه پور میتوان به عنوان یکی از معدود اساتیدی نام برد که علاوه بر مهارت کامل در تمامی زمینههای معماری و کاشی کاری سنتی ایرانی، قادر به خوانش، نگارش و اجرای خطوط بنایی میباشد. وی فرزند استاد علی پنجه پور است.
در کاشی کاری شیوههای تزئینی دیگری هم وجوددارد که زیرنام اسلیمی، گرهچینی، خط بنایی، مقرنس کاری، رسمی بندی،چشمه و کاسه سازی یا شمسه زیاد و غیره که هر یک در جایش از ارزش خاصی برخوردار است.
نتیجه گیری
در میان انبوهی از مصالح معماری چون، گل، گچ، خشت، سنگ، چوب و غیره کاشی نقش عمده را ایفا میکند در حقیقت کاشی مکمل کار در معماری است. و هنرمندان ما به خوبی تشخیص دادند که در یک کشور اسلامی و یا در مجموع جهان اسلام یگانه عنصری که میتواند اهداف هنر اسلامی را متحقق کند کاشی است. آثار گرانبهایی از این عنصر معماری و تزئیناتی را در اکثر مراکز متبرکه کشورهای اسلامی مشاهده مینمایم که همه آنها حاصل دسترنج توانای هنرمندانی است که زندگی خود را وقف هنر کردند و رسالت خود را در قبال جامعه اسلامی و اهداف هنر اسلامی از طریق هنر کاشی کاری انجام دادند.
کاشی یکی از نمادهای مهم و از عناصر برجسته تزئینی در معماری ایران زمین است. اگرچه این هنر از دوران باستان در معماری ایران رواج داشت و نمونه هایی از آن در بناهایی مانند کاخ آپادانای شوش بهدست آمده است اما استفاده گسترده از کاشی در بناهای ایرانی به دوران پس از اسلام بازمی گردد. تا پیش از سده پنجم هجری، بناها را با نقاشی های دیواری تزئین می کردند، اما از این زمان که مقارن با حکومت سلجوقیان بود، استفاده گسترده از کاشی همه گیر شد.
کاشی های سلجوقی به شکل ستاره یا صلیب بودند و بهترین نمونه آنها را می توان در گنبدخانه حرم امام رضا(ع) در شهر مشهد تماشا کرد. در این دوره، کاشان مهم ترین مرکز تولید کاشی بود و در کارگاههای بزرگ آن یک نوع کاشی برجسته و درخشنده به نام کاشی زرین فام تولید می شد.
در حرم امام رضا دو محراب زرین فام برجای مانده که در سال های آغازین سده هفتم هجری بهوسیله خاندان هنرمند ابی طاهرساخته شده اند. همچنین محراب زرین فام امامزاده علی بن جعفر قم که صد سال بعد از محراب های حرم رضوی ساخته شد، آفریده یکی دیگر از اعضای این خاندان است. در این دوره، استفاده از کاشی منحصر به درون ساختمان ها بود و در مساجد نیز کمتر به کار می رفت، زیرا بسیاری از مردم بر این باور بودند که نقش و نگار و درخشش کاشی، سادگی مسجد را از میان می برد و مانع توجه کامل به خداوند است. اما از دوره ایلخانان مغول، نه تنها کاشی حضور پررنگی در مساجد پیدا کرد، بلکه برای نخستین بار در تزیین نمای بیرونی ساختمان ها بهکار گرفته شد.
گنبدهای آجری مراغه اولین آثار شناخته شده ای هستند که دیوار بیرونی شان با کاشی تزئین شده است. این هنر در دو دوره تیموری و صفوی به اوج کمال رسید و از دوره قاجار به بعد تحت تأثیر هنر غربی، تا حدودی از زمینه تاریخی خود جدا شد. کاشیهای قاجاری اگرچه به زیبایی و ظرافت کاشیهای تیموری و صفوی نیستند اما در نوع خود جالب توجه به شمارمی روند و از حیث طرح و رنگ تنوع بالایی را به نمایش میگذارند.کاشیها علاوه بر جنبه هنری، از نظر علمی نیز حائز اهمیت به شمار میروند، زیرا نمایانگر جنبه های مختلفی از پیشرفت صنعتی در ادوار مختلف تاریخی هستند.
آنچه مسلم است این است که کاشیکاری یکی از جنبه های بارز بناهای تاریخی ایران به شمار میرود که آنها را از بناهای غیرایرانی متمایز می کند و بینندگانش را به وجد می آورد. اگرچه در ترکیه و هند نیز هنر کاشیکاری رواج داشته و دارد اما به هیچ روی همپای کاشیکاری ایرانی نیست.
شوش کاخ آپادانا
یکی از قدیمی ترین نمونه های کاشیکاری در معماری ایران در کاخ آپادانا در شهر شوش (استان خوزستان) بهدست آمده است. این کاخ که در فاصله سالهای 521 تا 515 میلادی توسط داریوش اول هخامنشی بنا شد، بیش از 10 هزارمتر مربع مساحت دارد و دارای بیش از 110 فضای معماری کشف شده است.
تا اواخر دوره قاجار، کاخ آپادانای شوش زیر خاک بود تا اینکه در اواخر قرن نوزدهم یک زوج فرانسوی به نام مارسل دیولافوا و مادام ژان دیولافوا آن را از زیر خاک بیرون کشیدند و از آثار کاخ هرآنچه را که قابل حمل بود، به موزه لوور پاریس بردند. از جمله این آثار، کاشیهای خشتی نقش برجسته با تصویر سربازان گارد جاویدان هخامنشی بود که اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می شود و نمونه هایی از آن نیز در بخش ایران باستان موزه ملی ایران قابل مشاهده است.
اصفهان مسجد شیخ لطف الله
یکی از عالی ترین نمونههای کاشیکاری دوره صفوی، مسجد شیخ لطف الله است که ساختش افزون بر 18 سال طول کشید. تمام نمای بیرونی گنبد، سردر، راهروی ورودی و گنبدخانه این مسجد پوشیده از کاشی های معرق است. این مسجد زیبا که کاشیکاری های آن را نقطه اوج هنر کاشیکاری ایران می دانند، در زمان خود یک مسجد عمومی نبود بلکه یک نمازخانه خصوصی به شمار میآمد که فقط خانواده سلطنتی و گروهی از بزرگان اصفهان امکان حضور در آن را پیدامیکردند.
این مسجد را شاه برای یکی از روحانیان بلندپایه دوره صفویه ساخت و آن شخص کسی نبود مگر «شیخ لطف الله میسی» از علمای جبل عامل لبنان که شاه دخترش را به همسری گرفت و این مسجد را برای تدریس و اقامه نماز جماعت توسط او بنا کرد. مسجد شیخ لطف الله در زمان صفویه بر خلاف مسجد جامع عباسی به روی خارجیان بسته بود و به همین خاطر وصف آن در سفرنامه ها و نوشته های خارجیان به ندرت دیده می شود.
تنها چیزی که نظر این عده را به خود جلب کرده، گنبد کم خیز و ظریف مسجد با کاشیهایی به رنگ نخودی است که به نوبه خود یک نوآوری جالب در معماری مساجد ایرانی به شمار می رود. در واقع، به علت ماهیت سلطنتی مسجد شیخ لطف الله، جسارت بیشتری در بهکارگیری رنگها دیده می شود.
مسجد جامع عتیق
مسجد جامع عتیق اصفهان که دارای چندین دوره معماری است، کلکسیونی از سبکهای مختلف معماری ایرانی و تزئینات وابسته به آن به شمارمی رود. در زمینه هنر کاشیکاری، دو ایوان جنوبی و غربی این مسجد از نفاست فراوانی برخوردارند و عالی ترین نمونه از سبکهای مختلف کاشیکاری را می توان در فضای هر دو تماشا کرد. هر دو ایوان در دوره سلجوقی ساخته شده اند اما در دوره های بعدی (آق قویونلو و صفوی) به زیر کاشی رفته اند.
ایوان جنوبی معروف به صفه صاحب بن عَّباد، یک شاهکار تمام عیار از هنر کاشیکاری محسوب می شود و ایوان شرقی معروف به صفه استاد نیز به خاطر طرحهای بدیع خود شهرت فراوان دارد. بر دیواره شمالی این ایوان یک قاب کاشیکاری بسیار نفیس به خط کوفی بنایی جلب توجه میکند که خواندن آن برای گردشگران، همیشه حکم یک معمای حل ناشدنی را داشته است. روی این قاب نوته
نطنز آرامگاه شیخ عبدالصمد اصفهانی
از جمله شاهکارهای کاشیکاری عصر مغول، سردرخانقاه و آرامگاه شیخ عبدالصمد اصفهانی در شهر نطنز است که بیش از 700 سال قدمت دارد. این سردر، موزه ای از دهها طرح هندسی با ترکیب آجر و کاشی محسوب می شود.
با وجودی که در این سردر فقط از سه رنگ آجری، فیروزه ای و لاجوردی استفاده شده است، اما بیننده گمان می برد با طیفی از رنگ های مختلف روبرو است. آرامگاه شیخ عبدالصمد قبلا دارای محراب نفیسی از کاشی زرین فام بود که حدود 100 سال پیش به سرقت رفت و نهایتا از موزه ویکتوریا و آلبرت لندن سردرآورد.
ازارههای گنبدخانه حرم امام رضا(ع) سراسر پوشیده از کاشیهای آبی رنگ و بسیار قدیمی است. این کاشیها بین 800 تا 900 سال قدمت دارند و از بهترین نفایس حرم رضوی به شمار می روند. آن بخش از کاشیها که اشکال هشت گوش دارند، معروف هستند به « کاشی های سنجری » و تاریخ نصب شان باز می گردد به دوره سلجوقی. روی برخی از آنها نام تعدادی از بانیان ساختمان روضه رضویه درج شده و روی بقیه – تا آنجا که کارشناسان خوانده اند – 531 حدیث با خطوط بسیار ریز نوشته شده است.
همچنین، بالای کاشیهای هشت گوش، کتیبهای حاوی سوره « واقعه » به چشم می خورد و بالای آن کتیبه کاشی بسیار نفیس و برجستهای قرار دارد که از کارهای دوره خوارزمشاهی (مورخ به سال 612 هجری قمری) ودر بردارنده سوره مبارکه « انسان» است.
تهران خانه – موزه مقدم
خانه- موزه مقدم در خیابان امام خمینی تهران که از آثار دوره قاجار است، کلکسیون نسبتا کاملی از سبکهای مختلف کاشیکاری ایرانی در دوره های مختلف را در خود جای داده است. این کاشیها در اصل به این خانه تعلق ندارند، بلکه توسط دکتر محسن مقدم، صاحب و واقف این خانه، از بناهای دیگر– خصوصا کاخها و عمارتهای تخریب شده قاجاری - به اینجا آورده شدهاند. اگرچه بیشتر دیوارهای خانه – موزه مقدم پوشیده از کاشیهای رنگارنگ است اما کاشیهای حوضخانه از همه جالبتر هستند؛ زیرا آنچه در این بخش به نمایش درآمده، شامل انواع و اقسام کاشیهای ایرانی در یک دوره 900 ساله (از سده چهارم تا سیزدهم هجری قمری) است.
اصفهان مسجد جامع عباسی
شیوه کاشیکاریهای ظریف مسجد شیخ لطف الله در مقیاسی بزرگ تر در مسجد جامع عباسی معروف به مسجد شاه (امام امروزی) تکرار شد. اما از آنجا که ساخت کاشی معرق بسیار وقت گیر و هزینه بردار بود، نوعی کاشی دیگر به نام کاشی هفت رنگ جایگزین آن شد. کاشی هفت رنگ از کنار هم چیدن کاشی های کوچک مربع شکل و ترسیم نقش واحدی روی آنها ساخته می شود. ساخت کاشی هفت رنگ این امکان را فراهم آورد که هنر کاشیکاری حتی در بناهای معمولی و خانه مردم عادی هم بکار گرفته شود. کاشی های مسجد شاه اصفهان اگرچه تنوع رنگی بالایی دارند، اما در کلیت خود به رنگ آبی هستند و تمام نقوش بهکار رفته در آنها مانند طرح های ختایی و اسلیمی کاملا انتزاعی است. این وضع به آسمانی بودن مسجد و ماهیت معنوی آن اشاره دارد.
کرمانشاه تکیه معاونالملک
در غرب ایران، کمتر بنایی را می توان یافت که وسعت و نفاست کاشیکاریهای آن همپای کاشیکاریهای تکیه معاون الملک کرمانشاه باشد. این تکیه در سال ۱۲7۱ خورشیدی به همت حسین معینی، ملقب به معاون الملک و معین الرعایا (پدر بزرگ رحیم معینی کرمانشاهی، شاعر معاصر) ساخته شد.
آنچه تکیه معاون را بسیار درخور اهمیت ساخته، تصاویر نقش بسته بر کاشیهای آن است که به وسیله بزرگترین هنرمندان آن عصر مانند حسن کاشیپز تهرانی، سید حسن مانی و حسین نقاش تهرانی آفریده شدهاند و در نوع خود از بهترین نمونههای اواخر دوره قاجار هستند. تصاویر کاشیها شامل صحنههای مختلف واقعه کربلا و دیگر داستانهای مذهبی مانند قصه حضرت یوسف است و چون تکیه در دوران اوجگیری احساسات ملی ساخته شده، تصاویر شاهان باستانی ایران و حتی تصاویر کتیبه بیستون نیز روی کاشیهایش نقش بسته است.
مشهد مجموعه تاریخ مشهد (موزه استان قدس رضوی)
امروزه سه محراب نفیس کاشیکاری از دوره خوارزمشاهیان در مجموعه بناهای آستان قدس رضوی به یادگار مانده است که هر سه برای حفاظت بیشتر به موزه تاریخ مشهد در مجموعه موزه های آستان قدس رضوی منتقل شده اند. یکی از این کاشیها که بزرگتر و زیباتر است، تاریخ سال 612 هجری قمری را دارد و در زمره نفیس ترین محرابهای زرین فام ایرانی قرار میگیرد. با وجودی که این محراب در آستانه حمله مغول ساخته شده و مشهد نیز در جریان این حمله به اشغال مغولان درآمد، سالم ماندن آن به یک معجزه می ماند.
زنجان گنبد سلطانیه
گنبد سلطانیه بزرگترین گنبد آجری جهان و سومین گنبد تاریخی بزرگ جهان بعد از گنبد سانتاماریا در ایتالیا و گنبد مسجد ایاصوفیه در استانبول است. این گنبد که در شهر کوچک سلطانیه در 40 کیلومتری جنوب شرقی شهر زنجان واقع شده، بیش از 700 سال قدمت دارد. نمای بیرونی گنبد سلطانیه ساده و درونش پوشیده از تزئینات گوناگون است.
در اینجا چند هزار متر مربع کاشیکاری، آجرکاری، حجاری، گچبری و تلفیق آجر و کاشی چشم هر بینندهای را به خود خیره میسازد. این تزئینات در طول زمان به شدت آسیب دیدهاند اما در دهههای گذشته با لایهبرداری از آنها مشخص شده که زیرشان لایه دیگری از تزئینات پنهان است. کاشیکاری های گنبد سلطانیه بیشتر با ترکیب آجر و کاشی و با استفاده از خطوط هندسی خلق شده اند و سرآغازی هستند بر شکوفایی هنر کاشیکاری در دوره های بعد.
تبریزمسجد کبود
در سده نهم هجری و مقارن با دوره تیموریان شاهکارهای دیگری از هنر کاشیکاری خلق شد. یکی از بهترین نمونه ها مسجد کبود تبریز است که تمام سطوح درونی وبیرونی اش را با کاشی پوشانده اند.این شیوه در سده های دهم تا دوازدهم هجری مورد تقلید هنرمندان عصر صفوی قرار گرفت و در مساجد اصفهان به تکامل رسید.
البته مسجد کبود در زمان حکومت سلسله قراقویونلو و بهوسیله همسر جهانشاه قراقویونلو ساخته شد اما این دوره از نظر هنری، ادامه دوره تیموری به شمار می رود.این مسجد به علت نفاست کاشیکاریهایش به «فیروزه اسلام» شهرت یافت و البته به علت کاربرد کاشیهای لاجوردی، به مسجد کبود نیز معروف شد. متاسفانه در سال 1193 هجری قمری در جریان زلزله مهیبی که تبریز را لرزاند، مسجد کبود و دیگر بناهای مرتبط با آن تخریب شدند و از آن مسجد باشکوه جز سردر و چند طاق و جرزهای قطور که همگی با کاشی های زیبا و ظریف پوشیده شده بودند، چیز دیگری باقی نماند.
تهران مسجد و مدرسه سپهسالار
یکی از بهترین نمونههای هنر کاشیکاری به ویژه در دوره قاجار مربوط به مسجد و مدرسه سپهسالار (مدرسه شهید مطهری کنونی) است. علاوه بر چشمنوازی ایوان جنوبی و کاشیکاریهای دور تا دور حیاط که همگی از بهترینهای این عصر محسوب میشوند.
یک کاشیکاری خاص در گوشهای از این مدرسه قرار دارد که تقریبا دور از دسترس بوده و آنچنان در دید بازدیدکنندگان و حاضران در فضای مسجد و مدرسه نیست. بر سقف فضای پشت ورودی قسمت بانوان مسجد، هفت کاسه واژگون کاشیکاری شدهاند که یکی در مرکز قرار دارد و شش تای دیگر گرداگرد آن قرار گرفتهاند. این هفت کاسه در عین هارمونی و تجانس هیچکدام مانند یکدیگر نیستند و در عین یکسان بودن نمای کلی آنها هیچ شباهتی با هم ندارند که کاملا یادآور مفهوم وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت است.
میگویند این اثر نفیس کار دست یکی از اساتید کاشیکاری است که چون سازندگان اصلی بنای مسجد و مدرسه سپهسالار او را به درستی نمیشناختند، کاشیکاری بخشی از مسجد را به او واگذار کردند که چندان اهمیتی نداشت و به قول معرف در چشم نبود اما پس از پایان کار همه انگشت حیرت گزیدند. در حال حاضر این اثر بین کتابخانه و مسجد قرار دارد که ظاهرا بازدید آن برای همه کاملا فراهم نیست.
کاشیکاری یکی از ویژگی های مهم بناهای تاریخی ایران به شمار میرود که آنها را از بناهای غیرایرانی متمایز می کند و بینندگانش را به وجد می آورد. آنچه تکیه معاون را بسیار درخور اهمیت ساخته، تصاویر نقش بسته بر کاشیهای آن است که به وسیله بزرگترین هنرمندان آن عصر مانند حسن کاشیپز تهرانی، سید حسن مانی و حسین نقاش تهرانی آفریده شدهاند و در نوع خود از بهترین نمونههای اواخر دوره قاجار هستند. کاشی کاری معقلی
مجموعه: هنرهای دستی و ترسیمی
کاشی معقلی به چه کاشی گفته میشود :
نوعی کاشی کاری است که با ساخت و تهیه کاشی با ابعاد بسیار کوچک و پهلوی هم قرار گرفتن این کاشیهای کوچک کار معقلی صورت می گیرد.
تلفیق کاشی با آجر در نماسازی از انبساط و انقباض کاشیها جلو گیری می کند.با این عمل پریدن و خرد شدن لعاب کاشی به حداقل می رسد.انواع خطوط مستقیم در محورهای عمودی و افقی و گاه خطوط مورب با زاویه ۴۵ درجه و شطرنجی از نقوشی هستند که در کاشی کاری معقلی مورد استفاده دارند.
ریشه واژه معقلی :
کاشی معقلی به نوعی کاشی مزین به خطوط کوفی بنایی گفته می شود که برای تزئین سطوح مختلف در معماری سنتی استفاده می شود. کوفی بنایی (معقلی) نوعی کاربردی از خط کوفی است که در بناها و معماری ها جلوه گر شده است و به دلیل استفاده آن در روی بناها، خط بنایی لقب گرفت و به صورت های مختلف پدیدار گشته که به شکل آسان و متوسط و مشکل، دسته بندی می شود، ولی می توان نام های منحصر، مربعی یا مستطیلی و متداخل تطبیق نمود.
خط معقلی در کتابت رایج نبود، اگر چه مولانا سلطانعلی مشهدی، معتقد است که به این خط کتابت نیز می شد و آن را جزو خطوط می آورد. چون اساس این خط روی خانه بندی خط کشی می شود، به این ترتیب که اول کاغذ مانند صفحه شطرنجی خط کشی و خانه بندی می شود، و بعد از تقسیم خانه ها، حروف آن مرتب می شود و چون این خط به ترتیب فوق نوشته می شده، آن را با آجر روی عمارات به آسانی می چیدند تا هم عباراتی از آن خوانده شود و هم دیوار عمارت را تزئینی باشد. به این نسبت آن را خط معماری یا خط بنایی نامیده اند.
خط بنایی:
خط بنّایی یا مَعْقِلی یکی از انواع خوشنویسی اسلامی است که نوعی خط کوفی زاویهدار بهشمار میرود و از ترسیم اشکال هندسی مانند مربع، لوزی، مستطیل و خطوط موازی و متقاطع حاصل میشود. خط بنایی نوع تزیین نشده و هندسی خط کوفی است که براساس خانههای شطرنجی طراحی میشود.
اساس کوفی بنایی امتدادهای افقی و عمودی و گردش خط با ضخامتی یکنواخت در راستای افقی یا عمودی است به گونهای که تمام سطوح هندسی شکل با این نوشتههای افقی و عمودی پر میشود. در بعضی انواع کوفی بنایی به نمونه هایی برخورد میکنیم که هم سیاهی و هم سفیدی بین آنها از کلماتی تشکیل شدهاند که هر دو دارای معناست که به آن کوفی مشکل یا متداخل گفته میشود.
خط بنایی از خط کوفی مشتق شد. خط کوفی خطی قدیمی بود که همراه با ظهور اسلام شکل گرفت و پس از سده پنجم هجری کاربرد اولیه خود را در نوشتن قرآن از دست داد و بیشتر برای نوشتن کتیبههای مختلف بناها یا سرلوحههای کتابهای مذهبی بهکار میرفت.
نقوش معقلی هرچند که مربوط به دوران پیش از اسلام است اما به دست ایرانیان ابداع شده و برای تزیین بناها بکار رفته است. اما خط معقلی یا بنایی بعد از دوره سلجوقی در تزئینات بناها و بهویژه در مساجد دیده میشود و سپس در دورههای ایلخانی و تیموری که دوره شکوفایی خوشنویسی ایرانی به شمار می رود رفتهرفته مراحل رشد خود را طی کرد و سپس در تزیینات سطوح داخلی و خارجی بناهای مذهبی و تزئینات ایوانها در پشت و پهلوی قوسها و بدنه مدور منارهها به کار گرفته شد.
آرامگاه محمد محروق در نیشابور
معقل در لغت به معنی حصین (پناهگاه و کوه بلند آمده است) این معنی با این نوع خط بنایی مطابقت دارد و این نظریه منطقی است که خط بنایی پس از این که به کمال مطلوب رسید، معقلی نامیده شده باشد. به نظر می رسد خط معقلی بعد از خط کوفی و از روی آن استخراج شده باشد و در زمان تیموریان یعنی در قرن نهم هجری که از لحاظ خط و خوشنویسی یک دوره طلایی به شمار می رود این خط برای تزئین بناها از روی خط کوفی استخراج شده که در کوفی یک دانگ دور است و پنج دانگ سطح و در خط معقلی دور نیست و همه سطح است.
در معماری کاربرد نقوش معقلی با استفاده از مصالحی مانند: کاشی و آجر (جداگانه و درهم) ساخته می شود و در تزئینات سطوح داخلی و خارجی اماکن مقدسه و ایوان ها و پیکر مناره ها به کار گرفته می شود. در حرم مطهر رضوی نمونه های زیبایی از این کاشی کاری وجود دارد.
به سبب آنکه برش خط بنایی آسانتر از خطوط دیگری است که مملو از انحناها و پیچ و خم هاست و با عنصر اصلی سازنده بنا یعنی آجر یا عامل اصلی پوشش عمارتها در ایران یعنی کاشی هماهنگی کامل دارد به وفور در آجرکاریها و کاشیکاریها در ساختمانها بهکار میرود. هرچند در موارد نادری آثاری بر روی کاغذ با این خط نیز ایجاد شده است.
امروزه به سبب اینکه جنبههای تزئینی در انواع کوفی بسیار فراوان است می توان به عنوان پایه ای برای طراحی جدید حروف الفبا در رشته گرافیک مورد استفاده قرار گیرد. بعضی از هنرمندان در سالهای اخیر با استفاده از خط کوفی و تغییر و تلفیق آن با دیگر انواع خوشنویسی، برای طراحی پوستر، نشانه، سربرگ کاغذ و دیگر کارهای مربوط به این رشته استفاده کردهاند.
کاربردهای خط بنایی در معماری، صنایع دستی، طراحی گرافیک، تزئینات داخلی و طراحی الگو و بومیسازی طراحیهای وب نیز کاربرد دارد که آشناترین نمونه آن، عبارت "الله اکبر" است که در حاشیه پرچم ایران نقش بسته است.
نمونههای گوناگون خط معقلی در بناهای قدیمی از جمله صحن مسجد گوهرشاد در مشهد، آرامگاه شیخ صفیالدین اردبیلی در اردبیل، امامزاده محروق در نیشابور و سایر بناهای تاریخی و مذهبی ایران و کشورهای همسایه به وفور دیده میشود که در کاشیکاریهای معاصر همچون طرح توسعهٔ حرم امام رضا و امامزاده صالح در تجریشتهران نیز قابل مشاهده است.
استاد مهدی پنجه پور یکی از معدود اساتیدی است که علاوه بر مهارت کامل در تمامی زمینه های معماری و کاشی کاری سنتی ایرانی، قادر به خوانش، نگارش و اجرای خطوط بنایی می باشد. وی فرزند استاد علی پنجه پور است.
آثار بنایی - مسجد جامع اصفهان
نام علی به خط بنایی در آرامگاه و عمارت مشهد میر بزرگ در آمل
خط بنایی بر سر در مسجد ماردین در ترکیه
از زمانی که مسجد گوهرشاد نیاز به کاشیکاری پیدا کرده است، کارگاه های کاشی نیز در کنار آن مشغول به کار بوده است که دانش و تجربیات دست اندرکاران، سینه به سینه و از یکی به دیگری نقل شده است که قدمت آن به حدود ۵۰۰ سال پیش برمی گردد.
کارگاه های ساخت کاشی از سال ۱۳۴۵ به صورت منسجم تر و تولید بهتر و بیشتر تحت نظر اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۶۵ تحت عنوان شرکت کاشی سنتی گوهرشاد و به منظور توسعه و خدمت به سایر بقاع متبرکه و اماکن مقدس و با استفاده از دستگاه های ساخت کاشی پرس و خط لعاب و ... به صورت نیمه ماشینی و مکانیزه درآمد.
با توجه به کیفیت مطلوب کاشی های تولید شده در این واحد و استقبال فراوان و با حمایت و ارشاد مسئولین محترم سازمان عملیات احداث کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد در زمینی به وسعت ۱۷۰۰۰ متر مربع آغاز و در ابتدای سال ۱۳۷۲ به مرحله بهره برداری رسید.
کاشی کاری ها، طاق های گنبدی شکل و مناره های مسجد گوهرشاد با ویژگی و تزئینات خاص و به از سبک مقرنس بنا شده است. همچنین نقوش و خطوط دیواری بر روی زمینه گچی و معرق کاری ممتاز عصر تیموری، جلوه های بی نظیری را به نمایش گذاشته است. این بنای باستانی، نمونه ای کامل و برجسته از هنر ایرانی به شمار می رود که تمام خصوصیات و ویژگی های معماری سنتی در آن به کار رفته است. به ویژه ایوان جنوبی مسجد به نام ایوان مقصوره، با ۵۰۰ متر مربع مساحت، ۳۷ متر طول و ۲۵٫۵ متر ارتفاع، از باشکوه ترین ایوان های مساجد است.
ضلع های مسجد، همه با کاشی های معرق نفیس آراسته شده و در تمام دیوارها و غرفه های آن اسماء الله و آیات قرآن و احادیثی که بعضی مربوط به مسجد است، دیده می شود.
با گسترش دین اسلام و نفوذ آن در سرزمینهای شرقی شیوه معماری در این مناطق خصوصأ در بخش تزئیناتی تغییر نمود. دانشمندان و متفکران اسلامی اگر چه در رابطه با آثار هنری که حاوی نماد انسانی و حیوانی بوده و از آداب و رسوم اسلامی خارج بود به تخریب آنها پرداختند و چنین نظر داشتند که هنر باید در خدمت علم و دانش باشد نه به منظور پرستش. در عهد اسلامی هنرهای تزئینی و صورت گری فقط از جهت صحنههای یادگاری و حماسی باقی مانده که شکل انحرافی را قطعأ با خود نداشت چون نقاشی مشجر خطوط هندسی و نوشتههای کوفی مزین و آمیخته با گل و برگ و غیره که به یقین می دانیم که این روش تزئین در بناها از قرن سوم هجری به بعد رواج یافت اکثر نمونههای آن را دربخش تزئینی ومهندسی در خشتهای آرامگاه اسماعیل سامانی در بخارا در حدود سالهای ۳۰۰قمری ۹۶۰ میلادی، مقبره پسر علمدار ۴۱۸ قمری ۱۰۲۷ میلادی، نقاشی گل وبرگ لوحه سنگی مرمر سلطان محمود غزنوی حدود ۴۰۰ قمری ۱۰۰۹ میلادی آثار نقاشی روی سنگ گچ دیوارهای ابنیه عصر سامانیان و اوائل دوره غزنویان است بعد از آن در آسیای میانه دوره پیشرفت نقاشی عصر سلجوقی که نمونههای زیبا ودلکش آن محراب مسجد جامع اولیأ در حدود ۴۶۰ ق ۱۰۶۷ م و بناهای مسعود سوم و مناره های غزنه حدود ۵۰۰ قمری ۱۱۰۶ م بقایای بناهای چشت شریف، مسجد جامع هرات (۵۶۷ قمری ۱۲۰۰ میلادی نقاشیهای بنای مرقد امام خورد (امام یحیی) در سرپل حدود ۴۳۰ قمری ۱۱۳۵ میلادی و مدرسه چونه بادغیس ۵۷۰ قمری ۱۱۷۵ میلادی می توانیم مشاهده کنید.
قابل ذکر است که شیوه تزئیناتی بناهای اسلامی در دوره تیموری ها در هرات نفوذ بیشتر کسب کرد و به اوج تکامل خود رسید که نمونههای بسیار جالب و زیبای تزئیناتی و ساختمانی اسلامی در افغانستان از عصر تیموری ها به جا مانده است روکشهای تزئیناتی به وسیله کاشی در مسجد جامع هرات ؛ مقبره۸ گوهر شاد، کاشیهای مناره های مصلی، کاشیهای منار تمیوری قلعه اختیارالدین، کاشی کاری مقبره شاه ولایت ماب که به عقیده بعضی از پژوهشگران هفتصد نوع کاشی را در آن می توانیم ملاحظه کنیم .کاشی کاری مقبره پیر هرات خواجه عبدالله انصاری و یک تعداد آثار وآبدات تاریخی دیگر از قبیل، منارههای مساجد زیارتگاهها و مقابر در نقاط مختلف دنیا چون بلخ، لشکر گاه، هرات، قندز، غور، غزنه وکابل و سایر گوشه وکنار افغانستان که تا اکنون موجودا ست هرکدام شاهد انواع شیوههای تزئینی رایج در کشور بوده چون موضوع بحث ما را نقش کاشی در هنر اسلامی تشکیل میدهد بنا براین می پردازیم به اصل مطلب.
کاشی و کاربرد آن
کاشی از لحاظ تاریخی پجمین شیوه اساسی و بنیادی در تزئینات ساختمان های آبده یی و ساختمانهای عادی میباشد. استفاده از این شیوه و مواد تزئینی در معماری اسلامی نیز به حد اعظمی رایج و طرحهای جالب آن، جلو رشد وانکشاف تزئینات خشتی و گچی را گرفت و همه علاقمند تزئینات با کاشی شدند. نخستین نوع تزیینات کاشی به قسمیکه روی دیوار را بکلی بپوشاند در آبدات قرن ۱۳ هـ در قونیه بکار رفته است. کاشی کاری بصورت هنر تزئینی درکشورهای اسلامی به اوج شگوفایی خود رسید ویکی از ویژه گیهای برجسته معماری اسلامی به شمار میرود کاشیهایی که برای تزئین عمارات به کار میرود عمومأ سه نوع بوده که ذیلا فهرست میگردد.
الف - کاشی معرق: باتلفیق تکه های کوچک گوناگون ساخته میشود که به اساس طرح اصل یکایک تراشیده میشود ودر جای معینه آن نصب میگردد.
ب - کاشی بنایی : دارای طرحهای هندسی است واز تلفیق اشکال هندسی ساخته میشود، که مساحت هریک از آنها بین ۴تا ۸ سانتی متر مربع میباشد.
ج -کاشی خشتی: از تلفیق خشتهای ظریف لعاب دار که هریک از آنها بخشی از طرح کلی را در بر دارد ساخته میشود و از قرن پنج قمری با گسترش و پیشرفت سایر شاخه های هنر اسلامی کاشی کاری نیز ترقی بیشتر کسب نمود.
به منظور جلوگیری از اتلاف وقت با در نظرداشت اقتصاد ضعیف کشور اکثرأ در ترمیم آبدات تاریخی و ساختمانهای جدید به عوض کاشیهای معرق از کاشیهای هفت رنگ استفاده مینمایند. ازین نوع کاشی مرکب از رنگ سبز کمی سفید میباشد.
کاشی معرق
معرق کاری عبارت است از قطعههای بریده شده کاشی که نقوش مختلف را از رنگهای متفاوت تراشیده و در کنار یگدیگر قرارداده و به شکل قطعاتی بزرگ در آورده و روی دیوار نصب میشود تازینت بخش بنأ گردد. این نقوش گاهی از نقشهای گرهکشی و گاهی از نقشهای مختلف مانند گل و بوته یا اسلیمیها که هرکدام جداگانه میتوانند بنایی را زینت بخشد.
ساختن یا نصب کاشیها را به طریق فوق معرق میگویند. معرقکاری کاشی در دوره سلجوقیان یعنی در قرن ۴ هجری به سمت کمال رفت و بسیار متداول گردید. درقرن هشتم هجری هنرمندان معرقکار به مراتب از هنرمندان عهد سلجوقی جلو افتادند. دراین قرن موفق شدند اجزایی را که اشکال معرق از آنها تشکیل مییابد کوچکتر کنند و لطیفترین و زیباترین اشکال را در مجموعهای از رنگهای زیبا و براق که جز در هنر شرق خصوصأ ایرانی دیده نمیشود نمایش دهند. . هنر معرقکاری در قرنهای ۹و ۱۰ هجری به روشهای شرقی خود رسید در این دوره مراکز مهم معرقسازی در شهرهای اصفهان یزد هرات و سمرقند ایجاد گردید.
کاشی معرق این حسن را دارد که بر سطوح غیر مسطح همچون بدنه گنبدها و گلدستههای کوچک و حتی مقرنسهای ظریف قرار میگیرد و چنانچه نیاز به مرمت پیدا کند کمتر دچار عدم هماهنگی با کاشیهای سالم میشود.
کاشی هفت رنگ
نوع کاشی است که اکثرأ در مساجد، عبادت گاهها و مقبرهها همچنان منازل شخصی بکار میرود که از شهرت بسیار خوبی برخوردار است این نوع کاشی از کاشیهای خشت یعنی چهار گوش نشأت کرده و معمولاً از قطعاتی به ابعاد ۱۵×۱۵ و۲۰×۲۰ و برای مناره و گنبد ۱۵×۷٫۵ یا ۲۰×۱۰ سانتیمتر به رنگ سفید تهیه شده، در کنار هم چیده شده و باطرح یا خط تهیه شده روی کاغذ سمبه شده، با گرده ذغال برروی کاشی کپی میشود و به وسیله اکسید منگنز قلم گیری میشود و بعد با رنگهای مختلف امّا حرارت پایینتر از رنگ اول کاشی رنگ آمیزی میگردد و دوباره به کوره رفته وآماده نصب میشود.
هفت رنگ متداول و مروج عبارت از سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه یی، قرمز زرد و حنایی که در آبدات تاریخی و اماکن متبرکه از این نوع کاشیها زیاد استفاده شدهاست.
خط بنایی
خط بنایی که الهام گرفته از خط کوفی است در کاشیکاری و معماری اسلامی جایگاه ویژه دارد.این خط زینت بخش در کتبههای داخل محرابها بالای منارها و پشت و پهلوی قوس ها بکار میرود. این نوع خط زیاد در کاشیها و کاشی کاری استفاده می شود چون مانند سایر خط ها کنج و کنار و پیچ و تاب زیاد ندارد از همین سبب است که به این خط خط بنایی می گویند که اکثرأ در آبدات تاریخی از آن استفاده به عمل میآید.
در کاشی کاری شیوههای تزئینی دیگری هم وجوددارد مثل اسلیمی، گره کاری، مقرنس کاری، رسمی بندی، و غیره که هریک در جایش از ارزشمندی خاصی برخوردار است و همچنان کدام هنر ویژه و خلاقیت و ابتکار لازم بکار رفته .دراین قسمت میخواهیم در رابطه با تهیه و ساخت یک قطعه کاشی چه بزرگ و یا کوچک دقیق شویم مراحل گوناگون و اهمیت قدرت خلاقه هنرمند را در آن مشاهده نماییم که در بحثهای آینده مراحل مختلف تهیه کاشی بامواد که در تهیه آن لازم است توضیحات به عمل آوریم.
نتیجه گیری
از ارزشمندی کاشی و نقش آن در معماری اسلامی صحبت به عمل آوردیم و دانستیم که درمیان انبوهی از مصالح معماری چون، گل، گچ، خشت، سنگ، چوب و غیره کاشی نقش عمده را ایفا میکند در حقیقت کاشی مکمل کاردر معماری است. و هنرمندان ما خوب درک نمودهاند و تشخیص دادند که دریک کشور اسلامی و یادر مجموع جهان اسلام یگانه عنصری که میتوانداهداف هنر اسلامی را بهتر تحقق دهد کاشی است که آثار گرانبهایی از این عنصر معماری و تزئیناتی را در اکثر، مراکز متبرکه کشورهای اسلامی مشاهده مینمایم که همه آنها حاصل دسترنج توانای هنرمندانی بوده که زندگی خود را وقف هنرکردند و رسالت خود را در قبال جامعه اسلامی و اهداف و مرام هنر اسلامی از طریق هنرکاشی کاری انجام دادند واعجاز آفریدند.
هنر زیبای کاشیکاری از هنرهای دستی و قدیمی ایران است که زیباترین و قدیمی ترین آنها کاشی های فیروزه ای اصفهان است و کتیبه های تاریخی مناره های دوران سلجوقی با آنها تزیین شده است.
قرن هشتم هجری دورانی است که این هنر زیبا برای تزیین بناهاکاربرد فراوان پیدا کرد و تا اواخر قرن دوازدهم هجری (انقراض صفویه) ادامه داشت. به تدریج استفاده از کاشی با نقوش گل و بوته و مخصوصاً نوع خشت و هفت رنگ که مخصوص مساجد بود، به منازل نیز راه یافت و استادان کاشیکار اصفهانی پا را از گل و بوته و اشکال هندسی فراتر نهاده و نقش انواع حیوانات و پرندگان را درکاخها و منازل متداول کردند، هنر کاشیکاری همچنان مورد استفاده هنرمندان اصفهانی بود به طوری که در بیشتر بناها کاربرد داشت .
اصفهانی ها که یکی از هنرهای مشهود در آثار تاریخی به جا مانده از دوران های مختلف، هنر کاشیکاری اسلامی به ویژه کاشی هفت رنگ می دانند و معتقد هستند رنگهای به کار رفته در هنر کاشیکاری هر یک نشان از دوران خاصی از تاریخ است که با گذشت قرنها، این کاشی ها تغییر رنگ نداده اند و رنگ آنها همچنان ماندگار است. رنگهایی که در کاشیکاری قدیم به کار برده شده به دلیل این که ترکیبی از سرب و قلع هستند از مقاومت زیادی برخوردارند به گونه ای که با گذشت قرنهااز عمر این رنگها، همچنان زیبایی خاص خود را حفظ کرده اند، این درحالی است که در رنگهای جدید وارداتی، خیلی زود تغییر رنگ می دهد و دوام و پایداری رنگهای قدیم راندارد. با این اوصاف و معروفی این هنر، امروزه دانشمندان و ریاضی دانان بر این باورند که هنر کاشیکاری اسلامی با ریاضیات مرتبط است و با هم پیوند خورده اند همانطوری که با موسیقی ارتباط نزدیک دارد.
هنر کاشیکاری سابقه ای بسیار طولانی دارد و قدرت آن به هزارهدوم پیش از میلاد می رسد. در آغاز، این هنر بیشتر با آجرهای لعابدار برای استحکام بنا و نماسازی توامان استفاده می شد ولی رفته رفته در آرایش ظاهری ساختمان و نماسازی نیز کاربرد یافت به طوریکه کاشیکاری پیش از اسلام نیز در ایران بسیار مدنظر بوده است. البته بیشتر از کاشیهای تک رنگ و احتمالاً چند رنگ ساده استفاده می شد که با اندک تزیینی همراه بود
در ششمین جشنواره خانه ریاضیات اصفهان دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس مجلس شورای اسلامی به نکته ای حساس و مهم اشاره کرد و اعلام داشت: کشور هلند برای آشنایی 40هزار دانش آموز با کاشیکاری اسلامی،روزی را تعیین کرده تا آنان بدین ترتیب با زیرساخت این هنر به ویژه ارتباط آن باریاضی آشنا شوند. وی که از غفلت کشورمان از این هنر اسلامی و سرمایه عظیم اظهار تأسف می کرد بر آشنایی مردم به ویژه نسل جوان با کاشیکاری اسلامی تأکید داشت. باتوجه به قدمت این هنر اصیل ایرانی که دنیا شیفته زیبایی آناست و به جهت ارتقای آن و اینکه از غفلت و بی توجهی بیدار شده و به کاشیکاری اهمیت داده شود گزیده ای را در سابقه و اصول این هنر بیان می کنیم.
هنر کاشیکاری سابقه ای بسیار طولانی دارد و قدرت آن به هزارهدوم پیش از میلاد می رسد. در آغاز، این هنر بیشتر با آجرهای لعابدار برای استحکام بنا و نماسازی توامان استفاده می شد ولی رفته رفته در آرایش ظاهری ساختمان و نماسازی نیز کاربرد یافت به طوریکه کاشیکاری پیش از اسلام نیز در ایران بسیار مدنظر بوده است. البته بیشتر از کاشیهای تک رنگ و احتمالاً چند رنگ ساده استفاده می شد که با اندک تزیینی همراه بود. ولی پس از اسلام این هنر شکل دیگری به خود گرفت و از آنجائی که در آیاتی از قرآن کریم به امر ریاضی و هندسه اشاره فرموده: گلبوته هایی که به شکل قرینه در زمینه طراحی می شد و نقوش هندسی که معماران مسلمان ایرانی در این هنر به کار گرفتند زیبایی آن را بیش از پیش نمایان ساخت.
در دوران اسلامی هنر کاشیکاری بیشتر در ساختمان مساجد و مدارس به کار گرفته می شد و این خود فرصتی پیش آورد تا آیات قرآن و احادیث نبوی و روایات ائمه هدی زینت بخش این هنر شود. این هنر در ادوار و اعصار مختلف اسلامی با آموزه های ریاضی با روش انتقال سینه به سینه و نیز به شکل علمی انجام می شده است. حرکات خطوط و ضوابط زمینه های یک کار و گره در خانه شطرنج معقلی، در فرم و اشکال گوناگون باتوجه به ترکیبات خاص اصول گره چینی، نشأت گرفته ازفرمولهای ریاضی در این هنر محسوب می شد که امروز در بناهای مهم کاشیکاری اسلامی به چشم می آید.
دیوار:
بخشی از متن:
توضیحات:
جزوه کتاب مبانی سازمان و مدیریت (براساس منبع دانشگاه پیام نور) در قالب فایل pdf و در حجم 56 صفحه، شامل نکته های مهم و طلایی کتاب، همراه با نکات پرتکرار و نمونه سوالات پایان ترم سال های گذشته دانشگاه پیام نور ، مناسب برای دانشجویان رشته های مدیریت ، مهندسی فناوری اطلاعات، علوم کامپیوتر ، علوم اقتصادی ، علوم اجتماعی.
محتویات محصول:
- نکات مهم و کلیدی فصول مختلف کتاب در قالب فایل pdf و در حجم 56 صفحه
- نکات پرتکرار فصول مختلف کتاب در قالب فایل pdf و در حجم 10 صفحه ( ویژه جمع بندی )
- نمونه سوالات ادوار گذشتهدانشگاه پیام نور:
نیمسال دوم 96 - 95 با پاسخنامه کلیدی ( جدید )
نیمسال اول 96 - 95 با پاسخنامه کلیدی
تابستان 1395 با پاسخنامه کلیدی
نیمسال دوم 95 - 94 با پاسخنامه کلیدی
نیمسال اول 95 - 94 با پاسخنامه کلیدی
تابستان 1394 با پاسخنامه کلیدی
بخشی از متن:
تعریف موزه
موزه مکان گردآوری، نگهداری، مطالعه و بررسی کردن و نیز به نمایش گذاشتن نعمتهای فرهنگی یا طبیعی به منظور آموزش، پژوهش و ارزش دادن به این مجموعه ها و لذت بردن از آنهاست.
معنای لغوی و اصطلاحی موزه:
نام موزه از لغت فرانسوی "Musee " گرفته شده و به معنای مکانی است که مجموعه بزرگی از آثار باستانی و صنعتی و چیزهای گرانبها را در آن به معرض نمایش می گذارند و دانشمندان و پژوهشگران و هنرمندان و علاقه مندان از آن استفاده می کنند. کلمه موزه را فرانسویان از لغت یونانی گرفته اند. موزه نام تپه ای در آتن بوده است که در آن عبادتگاهی برای موزه ها ساخته شده بود.
امروزه در کشورهای گوناگون جهان موزه ها، آثار باستانی، مردم شناسی، طبیعی، حیوانات و وحوش و مجموعه تاریخی آن کشورها را به نمایش می گذارد. فرهنگ تمدن هر قوم و ملتی از طریق اشیا و وسایلی که در آن موزه ها جمع آوری شده است شناخته می شود. یکی از راههای شناخت اقوام گذشته و نحوه زندگانی آنها بازدید از موزه هاست که جنبه آموزشی نیز دارد.
تاریخچه موزه:
پژوهشگران و متخصصان موزه داری، به دنبال ریشه یابی واژه موزه به مبدأ "هلنی" بسنده کرده و تاریخ موزه و تاریخگذاری این پدیده را این گونه تعریف کرده اند:
"معبد خدایان هنر شعر و موسیقی که بر فراز تپه ای در آتن قرار داشت، نخستین موزه ای است که در تاریخ موزه ها نام برده می شود و موزه "آشمولین" در شهر آکسفورد نخستین موزه ای است که آثار مشرق زمین را در خود محفوظ داشته است. نخستین موزه در قاره آسیا موزه "هارمیتاژ" یا "هرمیتاژ" در لنینگراد روسیه است و اولین موزه ایران در سال 1295 هـ .ش به نام "موزه ملی ایران" پایه گذاری و گشایش یافته است. سال 1746 میلادی را در تاریخ تحول و تکامل موزه ها باید نقطه عطفی به شمار آورد. زیرا در این سال نویسنده فرانسوی، "لاخون دوسن ین" عقاید و اندیشه های نوینی را درباره موزه مطرح کرد که موجب تحرک و تسریع در بنیادگیری موزه ها شد. چهار سال پس از آن به سال 1750 میلادی اولین موزه واقعی جهان در قصر لوکزامبورگ برپا شد."
نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراکز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یک از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می دهند.
موزه کلمه ای یونانی است که از " موزه یون " به معنای مجلس فرشتگان الهام گرفته است. به طور کلی موزه به مجموعه ای از آثار و اشیایی اتلاق می شود که در محل یا عمارتی نگه داری و در معرض نمایش گذاشته شوند.
روزنامه شرف موزه را اینگونه تعریف می کند : " موزه به اصطلاح اهالی فرنگ عبارت است از مکان یا محلی که مخزن آثار قدیمه و اشیای بدیعه و نقایس و مستظرفات دنیاست و از هر تحفه و یادگاری که در آن مخزون و موضوع است اهل علم و اطلاع، کسب فایدتی و کشف سری می نمایند و از احوال و اوضاع هر زمان و صنایع و حرف آن و رسوم و آداب معموله آن ایام و عواطف انام با خبر می گردند. می توان گفت که موزه مقیاس شعور و میزان عقول و درجه افهام، اصناف و مرآت ادراک سلاسل است. مشکلات لاینحل در اینجا حل می شود و بر معلومات تاریخی شهود اقامه می نماید. "
در یونان قدیم به محلی موزه گفته می شد که در آنجا به مطالعه صنایع و علوم می پرداختند. " ایکوم " شورای جهانی موزه ها، موزه را موسسه ای دایمی دانسته که اهداف مادی ندارد و در آن به روی همگان گشوده است و برای خدمت به جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، گرد آوری و نگه داری، تحقیق، انتقال و نمایش شواهد بر جای مانده از انسان و محیط زیست او به منظور بررسی، آموزش و بهره برداری معنوی است. تعریفی دیگر موزه را بنیادی دانسته که سه وظیفه اصلی جمع آوری، نگه داشت و نمایش اشیا را بر عهده دارد. این اشیا ممکن است نمونه های از طبیعت و مربوط به رمین شناسی و ستاره شناسی یا زیست شناسی باشد. یا آن که آفرینش های هنری و علمی انشان را در طول تاریخ به نمایش بگذارد. اولین موزه هایی که در دنیا شکل گرفتند، هدف خاصی نداشتند. اماکن و پرستشگاه های مقدس چون کلیسای کاتولیک،معابد یونانی و پرستشگاه های بودایی در ژاپن را در بر می گرفتند. اولین مجموعه شخص دنیا در سال 1683 میلادی در آکسفورد انگلستان با نام موزه آشمولین به صورت عمومی درآمد. در دوره رنسانس که تحول عظیم فرهنگی. هنری در اروپا ( قرن پانزدهم به بعد ) پدید آمد، موزه ها نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفتند و ارزش راستین خود را بار یافتند.
اوج هنری موزه داری جهان را می توان در موزه لوور پاریس دید. این موزه که هم اکنون به صورت یک مرکز بزرگ پژوهشی در آمده است،بزرگترین موزه دنیا محسوب می شود. ساختمان این موزه قبل از انقلاب کبیر فرانسه، یکی از کاخ های سلطنتی فرانسه بود که در آن آثار با ارزش هنری نگه داری می شد. پس از انقلاب کبیر فرانسه در سال 1789 م این کاخ با آثارش به مردم فرانسه اهدا شد و در سال 1793 م تبدیل به موزه ملی فرانسه گردید. بخش عظیمی از آثار این موزه به دایره " هنر اسلامی " اختصاص دارد که این اشیا را وزارت آموزش و هنرهای ظریفه دولت فرانسه برای غنی کردن موزه از کشورهای مشرق زمین گردآوری کرده است. هیات های مختلف فرانسوی حدود صد سال در ایران به کاوش های باستان شناسی پرداخته اند. که از جمله آنان می توان به آندره گدار، ژاک دمورگان و مارسل دیولافوا اشاره نمود. در سال 1889 م دمورگان به ایران آمد و به حفاری پرداخت. سپس در سال 1895 م امتیاز حفاری در ایران را از ناصرالدین شاه گرفت و بعد از آن در زمان مظفرالدین شاه آن را تمدید کرد که به موجب آن امتیاز انحصار حفاری باستان شناسی در تمام ایران به دولت فرانسه و اگذارشد. در این مدت بیشتر اشیای تاریخی و منحصر به فرد چون لوح قانون حمورابی و … زینت بخش موزه لوور پاریس شد.
تاریخ تشکیل اولین موزه در ایران را باید در گنجینه های گرانبهایی که باستان شناسان به دست آورده اند، جستجو کرد. ایرانیان برای رهایی از آسیب بیگانگان گاهی گنجینه های گرانبهایی مانند کلوزر، کلماکره و مجموعه سفال ئ آبگینه گرگان را درون چاه ها و حفره ها پنهان می کردند.
اولین بار به دستور ناصرالدین شاه قاجار در داخل سلطنتی کاخ گلستان، تالاری به موزه اختصاص یافت که سپس همین مکان با ملحقاتی غنی تر شد و به نام موزه " همایونی " گشایش یافت. روزنامه شرف در توصیف این موزه می نویسد:" موزه همایونی طولا" چهل و سه زرع و عرضا" هیجده زرع مشتمل بر بیست اتاق است. این موزه خزینه ای است مشحون به ظواهر جواهر گرانبها و ظرایف و نفایس اشیاء و آثار جلیله علمیه و مهمات حربیه قدیمه، آلات، ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سابقه ونتایج خیالات حکمای بزرگوار و تماثیل و تصاویر نگارنده های بی مثل و مانند روزگار و پرده های نقاشی کار نقاشهای مشهور و حاصل صناعی کارخانه های معروف و ظروف چینی بسیار و ممتاز کار چین و روسیه و انگلیس و بلور آلات، کارخانه های ساکس و نیز کارخانه های معتبر"
این موزه پس از مدتی از بین رفت. جواهرات آن به خزانه بانک ملی انتقال یافت و بعدا" به موزه مجهزی تبدیل شد و سلاح های آن به موزه دانشکده افسری سپرده شد. در دوره مشروطه به دستور وزیر معارف " صنیع الدوله " دایره ای به نام اداره عتیقات بین سال های ( 1295.7 م ) به وجود آمد که کارش سر و سامان دادن به وضع خراب حفاری های غیر مجاز بود و در همین زمان بود که موزه ایران " معارف " تاسیس شد. این موزه در بر گیرنده اشیای عتیقه، کاشی، سفال، سکه و سلاح بود و. به عنوان اولین گام موثر در تاریخ موزه داری ایران به شمار می رود.
بیشترین جلوه تاریخ موزه داری ایران را در ایجاد موزه ایران باستان باید جستجو کرد. این موزه با 2744 متر زیر بنا به دلیل قدمت اشیا، در زمره یکی از موزه های مادر دنیا محسوب می شود که به سال 1316 خورشیدی افتتاح گردید.
طراحی ساختمان این موزه به عهده " آندره گدار " فرانسوی بود و شکل ظاهری ساختمان الهام گرفته از طاق کسری انوشیروان ساسانی است.
این موزه در برگیرنده آثار مختلفی از هزاره ششم پیش از میلاد تا دوران مختلف اسلامی است که در دو طبقه به نمایش در آمده است. آثار و اشیاء به نمایش در آمده در موزه آیینه تمام نمایی ازفرهنگ، هنر،آداب و روسوم،باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاکان ماست و آن را تنها پل ارتباطی بین گذشته،حال و آینده می توان به شمار آورد.
موزه را نبایستی مکانی دانست که در آنجا صرفا" آثار تاریخی و باستانی به نمایش در می آید، بلکه تمامی نمایشکاه های هنری، علمی، جانوری، پزشکی، نگارخانه ها، کتابخانه ها و آرشیوها و بیشتر بناهای تاریخی به نوعی موزه هستند. هر شیئی و اثر به نمایش گذاشته شده در موزه یا نمایشگاه زبان حالی دارد و با بیننده اش ارتباط برقرار می کند با تعمق و تفکر می توان زبان حال این آثار را دریافت و از دیدگاه های مختلف آن را بررسی نمود.
یکی از مهمترین وظایف یک موزه برقرار کردن ارتباط فرهنگی بازدید کننده با شیئی به نمایش در آمده است. در حقیقت باید کوشید تا همان ارتباط وحسی را که بین خالق یک اثر و خود وجود داشته به نوعی دیگر به بازدیدکنندگان منتقل نمود که این امری دور از دسترس نیست.
امار نشان می دهد که در قرن نوزدهم فقط عده خاصی از موزه ها بازدید کرده اند. کنفرانس عمومی یونسکو در نهمین جلسه خود در دهلی ( 1956 م ) تاکید نموده استکه بازدید ازموزه ها به ویژه برای طبقه کارگران آسان تر شود و به راه هایی که به منظور پربار شدن و غنی شدن موزه ها پیشنهاد می شود، توجه گردد.
آمار دیگر نشان داده است که کشورهایی که دارای موزه های متنوع هستند و بازدیدشان رایگان است از هر دویست نفر که به سینما می روند تنها یک نفر از موزه های بازدید می کنند. در انگلستان رسم بر این است که اگر مدرسه و یا هر مرکز آموزشی دیگر، زمانی را به تدریس هنر اختصاص ندهد، موزه ها این کمبود را جبران می کنند. عده ای از کارشناسان تاسیس موزه های ویژه کورکان را که از جذابیت بیشتری برخوردار است، توصیه می کنند. در اینجا شایسته است کهب رای روشن دلان هم فکری شود.
موزه ها روزانه بازدید کنندگان زیادی در سنین مختلف با فرهنگ های گوناگون دارند، اگر با موزه آرایی سنجیده و راهنمایی مناسب ارزش تاریخی و هنری هر شیئی بر بیننده مشخص شود، یک شیئی سفالی ساده مربوط به هزاره اول پیش از میلاد همانند یک تابلوی نقاشی معاصر جذاب و پر بیننده خواهد شد.
باید یک وابستگی و دلدادگی فرهنگی بین اشیا و بازدید کنندگان به وجود آورد و موزه را مانند یک مجتمع آموزشی و پژوهشی مورد استفاده همگان قرار داد و آموزش از طریق اشیا تنها بیننده را به سوی خود جذب نمی کند. بلکه هدفی بالاتر دارد و آن بالاتر بردن سطح آگاهی و دانش بازدیدکنندگان است. در سایه همین آگاهی است که غارتگران اموال فرهنگی کم تر موفق خواهند شد آثار مار را به یغما ببرند.
باید فرهنگ آموزش موزه ها را گسترش داد و پهنه گسترده ای را برای این کار در نظر گرفت. رسانه های گروهی و وسایل ارتباط جمعی را تشویق به معرفی ارزش تاریخی این آثار کرد و با پخش برنامه های مختلف آموزشی بر آگاهی مردم افزود. با ایجاد امکانات رفاهی . تفریحی در کنار موزه ها از جمله تالار سخنرانی، سینما،تاتر، بوستان، شهربازی و …. مردم را به سمت موزه ها کشاند.
ارتباط فرهنگی میان موزه ها می توان یکی از مهمترین راه هایی باشد که به بررسی و شناخت فرهنگ ها پرداخته و موزه ها را از سکون و رکود بیرون آورد و پربار کند. چه خوب است هر از گاهی آثار موزه های مختلف کشور نزد یکدیگر به امانت گذارده شود و این کار آنقدر ادامه یابد که به صورت چرخه تبادلات فرهنگی موزه در آید. برای نیل به دیگر اهداف موزه ها می توان کلاس های آموزشی مرتبط و در خور نوع موزه ها برگزار نمود مثلا" در کنار موزه های هنرهای تزیینی کلاس های تذهیب، تشعیر و کتابت و برای موزه های تاریخ و
باستانشناسی کلاس های سفال گری و موزه فرش،کلاس قالی بافی و … دایر نمود.
اهداف موزه
گردآوری، حفظ و نمایش آثار هنری معاصر و گسترش سطح شناخت جامعه
شناساندن هنرهای معاصر اصفهان، سایر استانهای ایران و هنر معاصر بین الملل
عرضه و نمایش دائمی هنرهای معاصر و سایر کشورها
آشنا نمودن مردم و خصوصاً هنرمندان با هنرهای معاصر
برقراری ارتباط با موزه ها و مراکز حفظ، آموزش و اشاعه هنر معاصر در ایران و سایر کشورها
برنامه ریزی و ارائه طرح های لازم برای تشویق، تحقیق و پژوهش در زمینه هنرهای معاصر
ایجاد برنامه های آموزشی جهت آشناسازی جامعه و خصوصاً هنرمندان با هنر معاصر از طریق برگزاری جلسات سخنرانی، برنامه بازدید، گردهمایی، انتشار کتاب و مجله، امور سمعی و بصری، مرمت آثار و انجام خدمات فنی
ایجاد بانک اطلاعات هنرمندان معاصر ایران با عنایت خاصه به شهر تاریخی اصفهان بازگشت
عمده فعالیتهای موزه
برپایی نمایشگاههای هنری در سطوح استانی، ملی و بین المللی
برگزاری جلسات سخنرانی و سمینارهای تخصصی در ارتباط با رشته های مختلف هنری
گردآوری، حفظ، مرمت و نمایش آثار هنری نفیس
آشنا نمودن مردم و هنرمندان با هنرهای معاصر
برقراری ارتباط با موزه های و مراکز فرهنگی، هنری داخلی و خارجی
گونه بندی اولیهای که در بسیاری از کشورها هنوز متداول است و همچنان در اسامی کمیتههای تخصصی ایکوم دیده میشود، تمایز بین موزههای صنایع دستی، هنرهای کاربردی، تاریخ، مردم شناسی، علوم طبیعی، دانش و فناوری، موزههای منطقه ای، محلی و موزههای تخصصی است. در عین حال سیر تحول مو
بخشی از متن:
خلاقیت، مستلزم بهره گیری از نوع خاصی از جریان فکری است؛ چیزی که یکی از روان شناسان، به نام گیلفورد، آن را «تفکر واگرا» نامید؛ تفکری که به گونه ای متفاوت از جریان عام فکری جامعه، در حل مسائل، نمود پیدا می کند.
راجرز : خلاقیت یعنی اظهار وجود و استقلال طلبی و حفظ شخصیت انسان
اریک فرم : خلاقیت توانایی دیدن وپاسخ دادن
هربرت فوکس : خلاقیت یعنی هر نوع تفکری که مساله ای را به طور مفید و بدیع حل کند .
لوتانز : بوجود آوردن تلفیقی از اندیشه و رهیافت های افراد ویا گروه در یک روش جدید .
خلاقیت، یک فرایند ذهنی است که از فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود؛ فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید - اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت - تولید می شود. تولید جدید و متفاوت، می تواند کلامی یا غیر کلامی و عینی یا ذهنی باشد.واقعیت این است که تا کنون، روان شناسان و محققان، برداشت های متفاوتی از این واژه داشته و تعاریف متنوعی از آن ارائه کرده اند. وجود چنین اختلاف نظری، ناشی از ماهیت پیچیده آن است. برخی در تعریف خلاقیت، گفته اند: خلاقیت، ترکیبی است از قدرت ابتکار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که یادگیرنده را قادر می سازد خارج از نتایج تفکر نامعقول، به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد که حاصل آن، رضایت شخصی و احتمالاً خوشنودی دیگران خواهد بود.. در مطالعه پیرامون خلاقیت، به دو نکته مهم زیر باید توجه داشت:
1. اول آن که خلاقیت می تواند خلق اشکال یا صورت های جدیدی از ایده ها یا تولیدات کهنه باشد. در این صورت، اغلب فکرها و ایده های گذشته، اساس خلاقیت های تازه است.
2. دوم این که خلاقیت امری انحصاری است و حاصل تلاش فردی و تنها یک موقعیت یا مسئله عمومی نیست؛ از این رو، فردی ممکن است چیزی را خلق کند که قبلاً هیچ گونه سابقه ذهنی از آن نداشته باشد؛ اگر چه آن چیز به صورت های مشابه یا کاملاً یکسان قبلاً توسط شخص دیگری و در موقعیت خاصی خلق شده باشد.
به عبارت دیگر، فرد خلاق، تمایل دارد که مسائل مختلف را به طرق متفاوت حل کند؛ هر چند در ظاهر، یک راه حل بیشتر برای آن وجود ندارد.
با توجه به روشن شدن تعریف خلاقیت، به پاسخ این پرسش می پردازیم که چگونه می توان خلاقیت را توسعه و گسترش داد؛ ولی قبل از آن باید گفت که خلاقیت، امری توسعه پذیر است و همه افراد، از توانایی بالقوه خلاقیت برخوردارند. برای توسعه خلاقیت، به امور زیر توجه کنید:
1. از آن جا که خلاقیت، امری فردی و شخصی است و هر کسی متناسب با توانایی های فردی و منحصر به فرد، می تواند به توسعه و گسترش آن اقدام نماید، جهت تقویت این امر، باید به سراغ توانایی های فردی و منحصر به فرد رفت و به ارزیابی آن پرداخت.
2. میزان حساسیت در درک مسائل، نقش مهمی در خلاقیت دارد؛ بنابراین، با افزایش و گسترش دقت و حساسیت در درک مسائل، می توان به توسعه خلاقیت فردی کمک کرد.
3. بدون شک، آزمایش، تجربه و کنکاش، رابطه مستقیمی با خلاقیت دارند؛ پس برای رشد آن، باید از طریق افزایش تجربه، پژوهش و انجام آزمایش های متنوع و متکثر، اقدام کرد.
4. اندیشه تخیلی، یکی از راه های مؤثر در برانگیختن قدرت خلاقیت محسوب می شود؛ زیرا تخیل، نوعی تفکر آزاد است که ضمن آن، ذهن فرد، متوجه حل یک مسئله واقعی، به گونه ای که در عالم خارج وجود دارد، نمی شود؛ بلکه در تخیل، فرد خارج از قیود و هنجارهای موجود، آزادانه آن چه را که تمایل دارد، در ذهن خود تصور می کند. در چنین شرایطی، فرد، هرگز خود را محدود و محبوس در حصار واقعیت ها و امور مشهود و ملموس نمی کند و فارغ البال، هر آن چه را که دلش می خواهد، تصور می کند. یکی از روان شناسان معاصر، به نام هرلاک، خلاقیت را شکلی از تخیل کنترل شده می داند که منجر به نوعی ابداع و نوآوری می شود.
از طرف دیگر، یکی از ویژگی های مشترک میان افراد خلاق که مورد قبول همه روان شناسان و محققان این رشته است، وجود قدرت تخیل فوق العاده، در نزد همه کودکان و بزرگ سالان خلاق است.1
5. خلاقیت، با استقلال فکر و اعتماد به نفس همراه است؛2 از این رو، برای رشد و گسترش خلاقیت، برخورداری از اعتماد به نفس، کاملاً ضروری و لازم است. بنابراین، از طریق رشد و تقویت اعتماد به نفس و بهره گرفتن از روش های متداول و مورد توصیه روان شناسان، می توان به توسعه و رشد خلاقیت فردی پرداخت.
6. خلاقیت از طریق بیان احساسات و برداشت های شخصی، غنی تر و عمیق تر می گردد؛ پس می توان با صحبت کردن درباره تجربه ها و تجزیه و تحلیل های شخصی و در میان گذاشتن نقطه نظرات خود با دیگران، به خصوص صاحب نظران و افراد با تجربه، زمینه گسترش و توسعه خلاقیت را فراهم کرد. در بسیاری موارد، بیان، توصیف و گزارش تجربه شخصی، به درک رابطه پدیده ها منجر می شود و رابطه منطقی آنها کشف می شود و همین امر، به یک نوآوری ختم می شود.
7. خلاقیت، توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره مندی از همه نعمت های زندگی است.3 بر اساس آن چه گفته شد، خلاقیت توسعه پذیر است و می توان به کمک بیرون، توانایی درونی فرد را شکوفا کرد. هر فردی با بهره گرفتن از تمام شناخت های قبلی و تمرکز ذهنی داشتن بر آن و تجهیز کردن خود به موتور حرکت و افزایش بعد انگیزشی، خواهد توانست به کشف ویژگی های منحصر به فرد خود اقدام کرده، با در اختیار گرفتن تمام داده ها و نعمت های وجودی، به گسترش این ویژگی بپردازد.
بدیهی است که اگر این ویژگی را غیر متأثر از عوامل بیرونی و ارادی بدانیم، هرگز به فکر تعمیق و غنا بخشیدن به آن نخواهیم بود و از آن جا که روان شناسان و متخصصان، این ویژگی را حداقل تا سی سالگی، قابل توسعه و گسترش می دانند، این راهکار، یعنی توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره گیری از تمام امکانات زندگی، نیز مؤثر و کارآمد خواهد بود.
مطالعات انجام شده توسط سیسک (1989م.) یکی از روان شناسان حاکی از آن است که اوج خلاقیت در حدود سی سالگی است و پس از آن، در همان حد باقی مانده یا به تدریج کاهش پیدا می کند و به همین خاطر است که توجه به مسئله «آفرینش های ذهنی در دوره کودکی، نوجوانی و جوانی» فوق العاده حائز اهمیت است.
8. اوقات فراغت، همواره بستر مناسبی برای خلاقیت هاست. از آن جا که ذهن انسان در اوقات فراغت، به فعالیت موظفی مشغول نیست، انسان می تواند فارغ از قالب های از پیش طراحی شده، پیرامون مسائل مورد علاقه، فعالیت داشته باشد. انسان در اوقات فراغت، می تواند با طیب خاطر و آزادانه اندیشه نموده، در حل مسائلی که در حوزه شناختی او مطرح هستند، از تفکر واگرا بهره گیرد؛ همان تفکر واگرا یا خلاقی که خمیرمایه نوآوری ها و اختراعات بشری است.
تحقیقات انجام شده در زمینه ویژگی های افراد خلاق توسط سیسک (1985م.)، نشان می دهد که آنان علاوه بر این که از هوشی سرشار، صداقت، صراحت و انعطاف پذیری برخوردار هستند، از اوقات فراغت خود حداکثر بهره را گرفته، با آزاداندیشی و تفکر واگرا، مسائل مختلف را بررسی می کنند و به راه حل های نو دست می یابند.
در واقع، وجود فشار زمان یا فشار وقت در زندگی روزمره، خود زمینه ساز تنش و اضطراب فزاینده است. بدیهی است که وجود اضطراب شدید نیز از آفات تفکر مولد و خلاق است.
برای اطلاعات بیشتر از ویژگی های انسان های خلاق، به کتاب «آموزش و پرورش کودکان استثنایی»، نوشته دکتر غلامعلی افروز، از انتشارات دانشگاه تهران، مراجعه کنید.
3. همان.آفرینندگی یا آفرینشگری یا خلاقیت، مهمترین و اساسیترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادیترین عامل ایجاد ارزش است که در همه
خلاقیت، یک فرایند ذهنی است که از فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود؛ فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید - اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت - تولید می شود. تولید جدید و متفاوت، می تواند کلامی یا غیر کلامی و عینی یا ذهنی باشد.واقعیت این است که تا کنون، روان شناسان و محققان، برداشت های متفاوتی از این واژه داشته و تعاریف متنوعی از آن ارائه کرده اند. وجود چنین اختلاف نظری، ناشی از ماهیت پیچیده آن است. برخی در تعریف خلاقیت، گفته اند: خلاقیت، ترکیبی است از قدرت ابتکار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که یادگیرنده را قادر می سازد خارج از نتایج تفکر نامعقول، به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد که حاصل آن، رضایت شخصی و احتمالاً خوشنودی دیگران خواهد بود.. در مطالعه پیرامون خلاقیت، به دو نکته مهم زیر باید توجه داشت:
1. اول آن که خلاقیت می تواند خلق اشکال یا صورت های جدیدی از ایده ها یا تولیدات کهنه باشد. در این صورت، اغلب فکرها و ایده های گذشته، اساس خلاقیت های تازه است.
2. دوم این که خلاقیت امری انحصاری است و حاصل تلاش فردی و تنها یک موقعیت یا مسئله عمومی نیست؛ از این رو، فردی ممکن است چیزی را خلق کند که قبلاً هیچ گونه سابقه ذهنی از آن نداشته باشد؛ اگر چه آن چیز به صورت های مشابه یا کاملاً یکسان قبلاً توسط شخص دیگری و در موقعیت خاصی خلق شده باشد.
به عبارت دیگر، فرد خلاق، تمایل دارد که مسائل مختلف را به طرق متفاوت حل کند؛ هر چند در ظاهر، یک راه حل بیشتر برای آن وجود ندارد.
با توجه به روشن شدن تعریف خلاقیت، به پاسخ این پرسش می پردازیم که چگونه می توان خلاقیت را توسعه و گسترش داد؛ ولی قبل از آن باید گفت که خلاقیت، امری توسعه پذیر است و همه افراد، از توانایی بالقوه خلاقیت برخوردارند. برای توسعه خلاقیت، به امور زیر توجه کنید:
1. از آن جا که خلاقیت، امری فردی و شخصی است و هر کسی متناسب با توانایی های فردی و منحصر به فرد، می تواند به توسعه و گسترش آن اقدام نماید، جهت تقویت این امر، باید به سراغ توانایی های فردی و منحصر به فرد رفت و به ارزیابی آن پرداخت.
2. میزان حساسیت در درک مسائل، نقش مهمی در خلاقیت دارد؛ بنابراین، با افزایش و گسترش دقت و حساسیت در درک مسائل، می توان به توسعه خلاقیت فردی کمک کرد.
3. بدون شک، آزمایش، تجربه و کنکاش، رابطه مستقیمی با خلاقیت دارند؛ پس برای رشد آن، باید از طریق افزایش تجربه، پژوهش و انجام آزمایش های متنوع و متکثر، اقدام کرد.
4. اندیشه تخیلی، یکی از راه های مؤثر در برانگیختن قدرت خلاقیت محسوب می شود؛ زیرا تخیل، نوعی تفکر آزاد است که ضمن آن، ذهن فرد، متوجه حل یک مسئله واقعی، به گونه ای که در عالم خارج وجود دارد، نمی شود؛ بلکه در تخیل، فرد خارج از قیود و هنجارهای موجود، آزادانه آن چه را که تمایل دارد، در ذهن خود تصور می کند. در چنین شرایطی، فرد، هرگز خود را محدود و محبوس در حصار واقعیت ها و امور مشهود و ملموس نمی کند و فارغ البال، هر آن چه را که دلش می خواهد، تصور می کند. یکی از روان شناسان معاصر، به نام هرلاک، خلاقیت را شکلی از تخیل کنترل شده می داند که منجر به نوعی ابداع و نوآوری می شود.
از طرف دیگر، یکی از ویژگی های مشترک میان افراد خلاق که مورد قبول همه روان شناسان و محققان این رشته است، وجود قدرت تخیل فوق العاده، در نزد همه کودکان و بزرگ سالان خلاق است.1
5. خلاقیت، با استقلال فکر و اعتماد به نفس همراه است؛2 از این رو، برای رشد و گسترش خلاقیت، برخورداری از اعتماد به نفس، کاملاً ضروری و لازم است. بنابراین، از طریق رشد و تقویت اعتماد به نفس و بهره گرفتن از روش های متداول و مورد توصیه روان شناسان، می توان به توسعه و رشد خلاقیت فردی پرداخت.
6. خلاقیت از طریق بیان احساسات و برداشت های شخصی، غنی تر و عمیق تر می گردد؛ پس می توان با صحبت کردن درباره تجربه ها و تجزیه و تحلیل های شخصی و در میان گذاشتن نقطه نظرات خود با دیگران، به خصوص صاحب نظران و افراد با تجربه، زمینه گسترش و توسعه خلاقیت را فراهم کرد. در بسیاری موارد، بیان، توصیف و گزارش تجربه شخصی، به درک رابطه پدیده ها منجر می شود و رابطه منطقی آنها کشف می شود و همین امر، به یک نوآوری ختم می شود.
7. خلاقیت، توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره مندی از همه نعمت های زندگی است.3 بر اساس آن چه گفته شد، خلاقیت توسعه پذیر است و می توان به کمک بیرون، توانایی درونی فرد را شکوفا کرد. هر فردی با بهره گرفتن از تمام شناخت های قبلی و تمرکز ذهنی داشتن بر آن و تجهیز کردن خود به موتور حرکت و افزایش بعد انگیزشی، خواهد توانست به کشف ویژگی های منحصر به فرد خود اقدام کرده، با در اختیار گرفتن تمام داده ها و نعمت های وجودی، به گسترش این ویژگی بپردازد.
بدیهی است که اگر این ویژگی را غیر متأثر از عوامل بیرونی و ارادی بدانیم، هرگز به فکر تعمیق و غنا بخشیدن به آن نخواهیم بود و از آن جا که روان شناسان و متخصصان، این ویژگی را حداقل تا سی سالگی، قابل توسعه و گسترش می دانند، این راهکار، یعنی توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره گیری از تمام امکانات زندگی، نیز مؤثر و کارآمد خواهد بود.
مطالعات انجام شده توسط سیسک (1989م.) یکی از روان شناسان حاکی از آن است که اوج خلاقیت در حدود سی سالگی است و پس از آن، در همان حد باقی مانده یا به تدریج کاهش پیدا می کند و به همین خاطر است که توجه به مسئله «آفرینش های ذهنی در دوره کودکی، نوجوانی و جوانی» فوق العاده حائز اهمیت است.
8. اوقات فراغت، همواره بستر مناسبی برای خلاقیت هاست. از آن جا که ذهن انسان در اوقات فراغت، به فعالیت موظفی مشغول نیست، انسان می تواند فارغ از قالب های از پیش طراحی شده، پیرامون مسائل مورد علاقه، فعالیت داشته باشد. انسان در اوقات فراغت، می تواند با طیب خاطر و آزادانه اندیشه نموده، در حل مسائلی که در حوزه شناختی او مطرح هستند، از تفکر واگرا بهره گیرد؛ همان تفکر واگرا یا خلاقی که خمیرمایه نوآوری ها و اختراعات بشری است.
تحقیقات انجام شده در زمینه ویژگی های افراد خلاق توسط سیسک (1985م.)، نشان می دهد که آنان علاوه بر این که از هوشی سرشار، صداقت، صراحت و انعطاف پذیری برخوردار هستند، از اوقات فراغت خود حداکثر بهره را گرفته، با آزاداندیشی و تفکر واگرا، مسائل مختلف را بررسی می کنند و به راه حل های نو دست می یابند.
در واقع، وجود فشار زمان یا فشار وقت در زندگی روزمره، خود زمینه ساز تنش و اضطراب فزاینده است. بدیهی است که وجود اضطراب شدید نیز از آفات تفکر مولد و خلاق است.
برای اطلاعات بیشتر از ویژگی های انسان های خلاق، به کتاب «آموزش و پرورش کودکان استثنایی»، نوشته دکتر غلامعلی افروز، از انتشارات دانشگاه تهران، مراجعه کنید.
همان.آفرینندگییاآفرینشگری یا خلاقیت، مهمترین و اساسیترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادیترین عامل ایجاد ارزش است که در همهٔ ابعاد و جوانب زندگی وی نقش کاملاً حیاتی ایفا میکند. خلاقیت و نوآوری از والاترین ویژگیهای انسان است. همهٔ علوم، تولیدات، فناوریها، صنایع، ابداعات، اختراعات، هنرها، ادبیات، موسیقی، معماری و به طور کلی اساس انواع تمدنها از ابتدا تاکنون و کلیهٔ دستاوردهای بشری، جلوههای گوناگونِ خلاقیت و نوآوری است. تمدن انسانی و زندگی وی بدون خلاقیت امکانپذیر نیست.
تعریف خلاقیت
خلاقیت مفهومی است که تعریفهای آن در طول زمان تغییراتی کردهاست و پژوهشگران مختلف تعاریف متعددی برای آن ارائه نمودهاند که البته اشتراک معنایی زیادی دارند.
به عنوان مثال تورنس، خلاقیت را به عنوان نوعی مسئلهگشایی مد نظر قرار دادهاست. به نظر وی تفکرِ خلاقِ مختصر عبارتست از فرایند حس کردن مسائل یا کاستیهای موجود در اطلاعات، فرضیهسازی دربارهٔ حل مسائل و رفع کاستیها، ارزیابی و آزمودن فرضیهها، بازنگری و بازآزمایی آنها و سرانجام انتقال نتایج به دیگران. حمید رجایی خلاقیت را مهارت ذهنی برای تولید ایده تازه میداند. همچنین میگوید حدس موتور محرکه خلاقیت و علوم است.
خلاقیت شامل تولید چیزی است که هم اصیل و هم ارزشمند باشد و نشأت گرفته از فرایندهای خودآگاه و ناخودآگاه انسان میباشد. البته برخی هم معتقدند جان مایه خلاقیت تولید یک ایده است و ارزشمندی امری افزون شده است که در زمینههایی دیگر مانند ارزشمند بودن از نظر تجاری سازی، فرهنگ، علم، فناوری و سایر زمینهها مطرح میشود. اما به لحاظ روانشناختی، توانایی (به مثابه یک مهارت تقریباً قوام یافته) نوفهمی و ساخت ایده نو و تازه، تمام جوهر خلاقیت است. از دیدگاه یک دیدگاه علمی محصولات تفکر خلاق گاهی اوقات به تفکر واگرا ارجاع داده میشود. همانند دیگر پدیدهها در علم یک دیدگاه یا تعریف یگانه از خلاقیت وجود ندارد و به طور متنوع به موارد زیر منسوب شدهاست: فرایند شناختی، محیطی اجتماعی، ویژگی فردی، شانس و همچنین مواردی مانند نبوغ، بیماریهای روانی و شوخطبعی پیوند داده شدهاست.
تعریف مناسب دیگر فرایند فرضیات شکسته است تفکرات خلاق زمانی تولید میشود که شخص پیشفرضها را کنار گذاشته و یک دیدگاه جدیدی را جستجو کند که دیگران به آن نپرداختهاند. خلاقیت نیاز به حضور همزمان تعدادی از ویژگیها از قبیل هوش، پشتکار، غیرمتعارف بودن و توانایی تفکر به سبکی خاص دارد. خلاقیت، خودکار و بدون زحمت و تلاش است و غالباً همچون تصورات ذهنی خودانگیخته به وجود میآید. برای آن مراحلی توسط هلم هولتز و والاس پیشنهاد شدهاست: ۱-آمادگی ۲-دوره نهفتگی ۳-الهام ۴-تحقق.
فرایند خلاقیت
بعد از تعریف خلاقیت و درک چیستی آن، میبایستی با فرایندی که برای دستیابی به راه حلهای خلاقانه طی میشود، آشنا شویم. فرایند حل خلاقانه مسائل، دارای الگویی شش مرحلهای است.
مرحله اول: حقیقت یابی
حقیقت یابی شامل گامهای زیر است
بخشی از متن:
توضیحات:
جزوه کتاب آیین زندگی (اخلاق کاربردی) براساس منبع دانشگاه پیام نور، در قالب فایل pdf و در حجم 47 صفحه، شامل نکات مهم کتاب بصورت فصل به فصل، همراه با نمونه سوالات دانشگاه پیام نور با پاسخنامه کلیدی، مناسب برای تمامی دانشجویان دانشگاه پیام نور با کد رشته های 1220433 و 1233027.
این بسته شامل موارد زیر است:
- نکات مهم و کلیدی فصول مختلف کتاب در قالب فایل pdf و در حجم 47 صفحه (درسنامه جامع)
- نکات پرتکرار فصول مختلف کتاب در قالب فایل pdf و در حجم 7 صفحه
- بانک نمونه سوالات دانشگاه پیام نور :
نیمسال دوم 96 - 95 با پاسخ نامه کلیدی ( دو سری ) ( جدید )
نیمسال اول 96 - 95 با پاسخ نامه کلیدی ( دو سری )
نیمسال دوم 95 - 94 با پاسخ نامه کلیدی ( دو سری )
نیمسال اول 95 - 94 با پاسخ نامه کلیدی ( دو سری )
نیمسال دوم 94 - 93 با پاسخ نامه کلیدی
بخشی از متن:
*امروزه ثابت شده که حس هویت و ویژگیهای فرهنگی هر ملت راز بقاء آن ملت محسوب میشود. ایران سرزمینی با غنای فرهنگی و هنری چندهزار ساله که قرنهای متمادی سرآمد هنر و فرهنگ بیش از نیمی از کره خاکی بوده است، اکنون میرود تا این ریشههای عمیق فرهنگی را بدست فراموشی بسپارد و با معضل بزرگ بی هویتی روبرو گردد.
*توجه، حمایت و ترویج این ریشهها یکی از موثرترین راههای بازگشت به فرهنگ خودی و بازیابی هویت ملی میباشد. بخش عمدهای از این هویت در دستان دختران و زنان کویری و کارهای دستی ایشان است. هنرهای بومی که قرنها نیازهای ساده روستاییان را برآورده ساخته و منبع درامد مناسبی برای آنان بوده اکنون با عدم استقبال و حمایت روبرو گشته اند و روز بروز از تعداد این هنرمندان کاسته میگردد.
جهت طراحی یک پروژه ابتدا باید اهداف پروژه در سطح عملکردی مجموعه مشخص شود که اهداف یک مجموعه فرهنگی به شرح زیر است:
_ جدب علاقمندان و هنرجویان و پرورش استعداد آن ها
_ جذب اساتید و هنرمندان با تجربه
_ پیدا کردن استعدادهای پنهان
_ پر کردن اوقات فراغت
عرصه های تشکیل دهنده یک فرهنگسرا به عرصه های زیر تقسیم میشوند:
ورودی
اداری
آموزشی
نمایشی
فرهنگی
پژوهشی
خدماتی
میزان فضاهای کتابخانه
عوامل مؤثر بر تخصیص میزان فضاهای کتابخانه عبارتند از حجم مواد ومتون وبخصوص کتابها، میزان سطح که در کتابخانه اشغال میکنندو میزان جمعیت کتابخانه که از طریق میزان گردش کتابها در سال تعیین میگردد.
فضای مورد میاز برای محاسبه زیربنای یک کتابخانه طبق فرمولی بنام VSC استاندارد IFLA به دست میآید
(110 / تعداد کتابها) + (مقدار محلهای نشستن + 72/3) + (430 / گردش کتابها) مثلا برای جا دادن 110 کتاب یک متر مربع در نظر گرفته میشود. محل نشستن یک خواننده 72/3 متراست.
ابعاد و استانداردهای پیشخوان و برگه دان حداکثر ارتفاع قفسههای فهرست معمولا به اندازه ارتفاع 6 کشو است و در هر کشو نیز در حدود 100 کارت جای میگیرد فهرست معمولا در ارتباط مستقیم با میز امانت و میز اطلاعات مرجع قرار دارند و اغلب در مجاورت آنها مجموعهای از کتابهای مرجع عمومی یا موارد استفاده همگانی نیز قرار میگیرند. از این رو محل قرارگیری فهرستها معمولا فضایی باز است که در نزدیک ورودی قرار دارد و بوسیله ردیفهایی از قفسههای فهرستها و پیشخوان بررسی و جستجو کشوها تشکیل شده است. وسعت چنین محلی برای 4 ردیف قفسههای دو طرفه در حدود 12 متر مربع برآورد میشود.
*فرهنگسرا ساختمانی است که در آن یک یا چند نهاد فرهنگی فعالیت دارند. در فرهنگسراها معمولاً شرایطی برای آموزش امور گوناگون فرهنگی و اجتماعی و همچنین آموزش پیشهها و هنرهای گوناگون مانند نگارگری، کوزهگری، خیاطی و جزاینها فراهم میگردد. برخی از فرهنگسراها کتابخانه و انتشارات ویژه خود را نیز دارا هستند. در ایران تا امروز بیشتر فرهنگسراها در شهر تهران و چند شهر دیگر مانند اصفهان برپا شدهاند و معمولاً کوشیده شده برای هر منطقه شهرداری یک فرهنگسرای بزرگ ترتیب داده شود. برخی از فرهنگسراها بجز پوشش دادن منطقه خود به فعالیتهای فرامنطقهای نیز میپردازند. بسیاری از فرهنگسراها ویژهکار (تخصصی) اند یعنی فعالیت خود را گرد یک گروه یا یک محور کاری کرده متمرکز میسازند.
بخشی از متن:
گروه طراحی میمدیزاین با تکیه بر تجربهای بالغ بر سه دهه توانسته است برای اولین بار در کشور، مجموعههای فونت تایپوگرافی را به صورت لایه باز و با فرمت PSD در اختیار کاربران عزیز قرار دهد. با استفاده از این فونت ها می توانید در سریع ترین زمان ممکن یک لوگوتایپ حرفه ای را بسازید. سریع و بدون دانش تایپوگرافی فقط با کنار هم قرار دادن حروف گرافیکی.
بخشی از متن:
فهرست کلی
تعریف بتن
بتن مگر
مشخصات میلگردهای مصرفی در بتن
عوامل موثر در مقاومت بتن
آبهای نامناسب برای ساختن بتن
کنترل و آماده سازی قبل از بتن ریزی
بتن سبک و سنگین
افزودنیهای شیمیایی بتن
کاربرد بتن
کاربرد بتن در ساختمان سازی
دیوار برشی در سازه بتنی
تعریف فولاد
علت درخشش فلزات
جلوگیری از زنگ زدگی فلزات
تبدیل آهن به فولاد آلیاژی
خواص معمول فلزات
دیوار برشی فولادی
ساختمان بتنی بسازیم یا فلزی ؟
تعریف بتن
بتن به فرانسوی: Béton، از ریشه :Bitume در مفهوم وسیع به هر ماده یا ترکیبی که از یک ماده چسبنده با خاصیت سیمانی شدن تشکیل شده باشد گفته میشود. بتن ممکن است از انواع مختلف سیمان ونیز پوزولانها، سرباره کورهها، مواد مضاف، گوگرد، مواد افزودنی، پلیمرها، الیاف و غیره تهیه شود. همجنین در نحوه ساخت آن ممکن است حرارت، بخار آب، اتوکلاو، خلا، فشارهای هیدرولیکی و متراکم کنندههای مختلف استفاده شود. با توجه به گسترش و پیشرفت علم و پیدایش تکنولوژیهای فراوان در قرن اخیر، شناخت بتن و خواص آن نیز توسعه قابل ملاحظهای داشته است، به نحوی که امروزه شاهد کاربرد انواع مختلف بتن با مصالح مختلف هستیم که هر یک خواص و کاربری مخصوص به خود را داراست.
و...
بخشی از متن:
راجرز : خلاقیت یعنی اظهار وجود و استقلال طلبی و حفظ شخصیت انسان
اریک فرم : خلاقیت توانایی دیدن وپاسخ دادن
هربرت فوکس : خلاقیت یعنی هر نوع تفکری که مساله ای را به طور مفید و بدیع حل کند .
لوتانز : بوجود آوردن تلفیقی از اندیشه و رهیافت های افراد ویا گروه در یک روش جدید .
خلاقیت، یک فرایند ذهنی است که از فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود؛ فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید - اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت - تولید می شود. تولید جدید و متفاوت، می تواند کلامی یا غیر کلامی و عینی یا ذهنی باشد.واقعیت این است که تا کنون، روان شناسان و محققان، برداشت های متفاوتی از این واژه داشته و تعاریف متنوعی از آن ارائه کرده اند. وجود چنین اختلاف نظری، ناشی از ماهیت پیچیده آن است. برخی در تعریف خلاقیت، گفته اند: خلاقیت، ترکیبی است از قدرت ابتکار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که یادگیرنده را قادر می سازد خارج از نتایج تفکر نامعقول، به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد که حاصل آن، رضایت شخصی و احتمالاً خوشنودی دیگران خواهد بود.. در مطالعه پیرامون خلاقیت، به دو نکته مهم زیر باید توجه داشت:
1. اول آن که خلاقیت می تواند خلق اشکال یا صورت های جدیدی از ایده ها یا تولیدات کهنه باشد. در این صورت، اغلب فکرها و ایده های گذشته، اساس خلاقیت های تازه است.
2. دوم این که خلاقیت امری انحصاری است و حاصل تلاش فردی و تنها یک موقعیت یا مسئله عمومی نیست؛ از این رو، فردی ممکن است چیزی را خلق کند که قبلاً هیچ گونه سابقه ذهنی از آن نداشته باشد؛ اگر چه آن چیز به صورت های مشابه یا کاملاً یکسان قبلاً توسط شخص دیگری و در موقعیت خاصی خلق شده باشد.
به عبارت دیگر، فرد خلاق، تمایل دارد که مسائل مختلف را به طرق متفاوت حل کند؛ هر چند در ظاهر، یک راه حل بیشتر برای آن وجود ندارد.
با توجه به روشن شدن تعریف خلاقیت، به پاسخ این پرسش می پردازیم که چگونه می توان خلاقیت را توسعه و گسترش داد؛ ولی قبل از آن باید گفت که خلاقیت، امری توسعه پذیر است و همه افراد، از توانایی بالقوه خلاقیت برخوردارند. برای توسعه خلاقیت، به امور زیر توجه کنید:
1. از آن جا که خلاقیت، امری فردی و شخصی است و هر کسی متناسب با توانایی های فردی و منحصر به فرد، می تواند به توسعه و گسترش آن اقدام نماید، جهت تقویت این امر، باید به سراغ توانایی های فردی و منحصر به فرد رفت و به ارزیابی آن پرداخت.
2. میزان حساسیت در درک مسائل، نقش مهمی در خلاقیت دارد؛ بنابراین، با افزایش و گسترش دقت و حساسیت در درک مسائل، می توان به توسعه خلاقیت فردی کمک کرد.
3. بدون شک، آزمایش، تجربه و کنکاش، رابطه مستقیمی با خلاقیت دارند؛ پس برای رشد آن، باید از طریق افزایش تجربه، پژوهش و انجام آزمایش های متنوع و متکثر، اقدام کرد.
4. اندیشه تخیلی، یکی از راه های مؤثر در برانگیختن قدرت خلاقیت محسوب می شود؛ زیرا تخیل، نوعی تفکر آزاد است که ضمن آن، ذهن فرد، متوجه حل یک مسئله واقعی، به گونه ای که در عالم خارج وجود دارد، نمی شود؛ بلکه در تخیل، فرد خارج از قیود و هنجارهای موجود، آزادانه آن چه را که تمایل دارد، در ذهن خود تصور می کند. در چنین شرایطی، فرد، هرگز خود را محدود و محبوس در حصار واقعیت ها و امور مشهود و ملموس نمی کند و فارغ البال، هر آن چه را که دلش می خواهد، تصور می کند. یکی از روان شناسان معاصر، به نام هرلاک، خلاقیت را شکلی از تخیل کنترل شده می داند که منجر به نوعی ابداع و نوآوری می شود.
از طرف دیگر، یکی از ویژگی های مشترک میان افراد خلاق که مورد قبول همه روان شناسان و محققان این رشته است، وجود قدرت تخیل فوق العاده، در نزد همه کودکان و بزرگ سالان خلاق است.1
5. خلاقیت، با استقلال فکر و اعتماد به نفس همراه است؛2 از این رو، برای رشد و گسترش خلاقیت، برخورداری از اعتماد به نفس، کاملاً ضروری و لازم است. بنابراین، از طریق رشد و تقویت اعتماد به نفس و بهره گرفتن از روش های متداول و مورد توصیه روان شناسان، می توان به توسعه و رشد خلاقیت فردی پرداخت.
6. خلاقیت از طریق بیان احساسات و برداشت های شخصی، غنی تر و عمیق تر می گردد؛ پس می توان با صحبت کردن درباره تجربه ها و تجزیه و تحلیل های شخصی و در میان گذاشتن نقطه نظرات خود با دیگران، به خصوص صاحب نظران و افراد با تجربه، زمینه گسترش و توسعه خلاقیت را فراهم کرد. در بسیاری موارد، بیان، توصیف و گزارش تجربه شخصی، به درک رابطه پدیده ها منجر می شود و رابطه منطقی آنها کشف می شود و همین امر، به یک نوآوری ختم می شود.
7. خلاقیت، توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره مندی از همه نعمت های زندگی است.3 بر اساس آن چه گفته شد، خلاقیت توسعه پذیر است و می توان به کمک بیرون، توانایی درونی فرد را شکوفا کرد. هر فردی با بهره گرفتن از تمام شناخت های قبلی و تمرکز ذهنی داشتن بر آن و تجهیز کردن خود به موتور حرکت و افزایش بعد انگیزشی، خواهد توانست به کشف ویژگی های منحصر به فرد خود اقدام کرده، با در اختیار گرفتن تمام داده ها و نعمت های وجودی، به گسترش این ویژگی بپردازد.
بدیهی است که اگر این ویژگی را غیر متأثر از عوامل بیرونی و ارادی بدانیم، هرگز به فکر تعمیق و غنا بخشیدن به آن نخواهیم بود و از آن جا که روان شناسان و متخصصان، این ویژگی را حداقل تا سی سالگی، قابل توسعه و گسترش می دانند، این راهکار، یعنی توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره گیری از تمام امکانات زندگی، نیز مؤثر و کارآمد خواهد بود.
مطالعات انجام شده توسط سیسک (1989م.) یکی از روان شناسان حاکی از آن است که اوج خلاقیت در حدود سی سالگی است و پس از آن، در همان حد باقی مانده یا به تدریج کاهش پیدا می کند و به همین خاطر است که توجه به مسئله «آفرینش های ذهنی در دوره کودکی، نوجوانی و جوانی» فوق العاده حائز اهمیت است.
8. اوقات فراغت، همواره بستر مناسبی برای خلاقیت هاست. از آن جا که ذهن انسان در اوقات فراغت، به فعالیت موظفی مشغول نیست، انسان می تواند فارغ از قالب های از پیش طراحی شده، پیرامون مسائل مورد علاقه، فعالیت داشته باشد. انسان در اوقات فراغت، می تواند با طیب خاطر و آزادانه اندیشه نموده، در حل مسائلی که در حوزه شناختی او مطرح هستند، از تفکر واگرا بهره گیرد؛ همان تفکر واگرا یا خلاقی که خمیرمایه نوآوری ها و اختراعات بشری است.
تحقیقات انجام شده در زمینه ویژگی های افراد خلاق توسط سیسک (1985م.)، نشان می دهد که آنان علاوه بر این که از هوشی سرشار، صداقت، صراحت و انعطاف پذیری برخوردار هستند، از اوقات فراغت خود حداکثر بهره را گرفته، با آزاداندیشی و تفکر واگرا، مسائل مختلف را بررسی می کنند و به راه حل های نو دست می یابند.
در واقع، وجود فشار زمان یا فشار وقت در زندگی روزمره، خود زمینه ساز تنش و اضطراب فزاینده است. بدیهی است که وجود اضطراب شدید نیز از آفات تفکر مولد و خلاق است.
برای اطلاعات بیشتر از ویژگی های انسان های خلاق، به کتاب «آموزش و پرورش کودکان استثنایی»، نوشته دکتر غلامعلی افروز، از انتشارات دانشگاه تهران، مراجعه کنید.
3. همان.آفرینندگی یا آفرینشگری یا خلاقیت، مهمترین و اساسیترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادیترین عامل ایجاد ارزش است که در همه
بخشی از متن:
مقدمه
*یکی از مهم ترین خصوصیات انسان که او را نسبت به سایر موجودات برتری می دهد قدرت تکلم و سخن گفتن اوست. او می تواند با به کارگیری کلمات و جملات احساسات و نیات درونی اش را بیان کند و دیگران را از آن آگاه نماید.
موضوع ارتباطات انسانی، مطلب جدیدی نیست و از هزاران سال قبل، مورد توجه بشر بوده است.
*بیش از 80% از اوقات روزانه یک انسان عادی شهر نشین، صرف برقرای ارتباط با دیگران می شود.
*بی گمان، ارتباطات تاثیر مستقیمی بر کیفیت کار و زندگی افراد دارد.
*الزاما“ کلمات و اطلاعات بیشتر، ارتباطات را اثربخشتر نمیکند.
*مهارت برقراری ارتباط موثر در خود را میتوان توسعه داد.
*برای توسعه خود باید به اهمیت ارتباطات در زندگی واقف باشیم، موانع را بشناسیم، کانال های موثر را بدانیم، مخاطب را شناخته و خود را با طول موج آنان یکی کرده، مهارت های خود در استفاده از ابزار ارتباطی را تمرین و به کیفیت آنها اضافه کنیم.
*از طرفی خواسته یا ناخواسته در فضایی که آن را سکوت و خاموشی می نامیم و با زبان بی زبانی تنها با آنچه «body language» یا زبان حرکات بدن و اجزای آن خوانده می شود، می تواند به خوبی احساسی را انتقال داده یا معنای کلامی را تغییر دهد. هرگز اظهار دوستی و علاقه شخصی در حالی که اخم کرده و ترشرویی نشان می دهد، قابل قبول نیست. بنابراین به کارگیری این ۲ زبان در یک جهت و راستا می تواند به خوبی در بیان هیجانات، عواطف و احساسات به کار رود. اما در میان دنیای خاموش و بی زبانی، زبان های گویای دیگری هم هستند.
*مهارت ارتباطی :
توانایی برقراری ارتباط به طور مؤثر و کارآمد با دیگران
مؤثر بودن یعنی پیام با احتمال بیشتری به مخاطب انتقال یافته و بنحوی در وی تأثیر گذاشته و عکس العمل او را در پی داشته باشد
*75% از اوقات زندگی ما صرف ارتباط می شود و در عصر ارتباطات برنده آن کسی است که بتواند خوب ارتباط برقرار کند .
*مهارت ارتباطی خوب به ما کمک می کند روابط سالم و رضایت بخشی را با دیگران داشته باشیم .
* از طرف دیگر مها رت های ارتباطی ضعیف می تواند به گونه ای باشد که به سوء تفاهمات و احساسات منفی منجر شود.
*مهارت برقراری ارتباط یکی از پیش بینی کننده های سلامت است.
*در فرهنگ لغات وبستر،Communication، عمل بخشیدن ،انتقال دادن،آگاه ساختن،مکالمه و مراوده داشتن استفاده شده است.
*فرهنگ فارسی معین : ربط دادن ، بستن ، بر بستن ، بسان چیزی با چیز دیگر ، بستگی ، پیوند، پیوستگی و رابطه
* فرهنگ آریانپور برای Communication : ارتباط،خطوط و وسایل ارتباطی،مبادله ،اطلاعیه،نقل و انتقال،مراوده،اخبار،مکاتبه،سرایت،راه ،ابلاغ
*
*
* برخی نکات اصلی این فرآیند عبارتند از :
*1 ـ ارتباط ، عبارت از انتقال و اشتراک معانی است . معانی ، ممکن است عقاید ، تصویرها یا اندیشه هایی باشند که به صورت سمبول ( مثلاً نوشتاری ، گفتاری ، موسیقی ، لباس ، دود ، هنر و …….. ) بیان می شوند .
* 2 ـ سمبولهای مورد استفاده ، به خودی خود دارای معنی نیستند . واژه ها یا همه سمبولهایی که ما برای انتقال پیامهایمان استفاده می کنیم ، بخودی خود دارای معنی نیستند ، این مردمی که از آنها استفاده می کنند هستند که به آنها معنی می دهند
*3 ـ ارتباط بدون درک ممکن نیست . این یک نکته کلیدی دیگر در فرآیند است . درک عبارت است از فرآیند ایجاد تاثیر از چیز ( یک فرد ، یک واقعه یا هر محرکی که بر هشیاری ما مؤثر است ) و سپس قضاوت در مورد آن . مشاهدات و قضاوتهای ما تحت تاثیر حواس پنجگانه ما هستند . ( بینایی ، شنوایی ، لامسه ، بویایی و چشایی )
بخشی از متن:
یکی از مهم ترین خصوصیات انسان که او را نسبت به سایر موجودات برتری می دهد قدرت تکلم و سخن گفتن اوست. او می تواند با به کارگیری کلمات و جملات احساسات و نیات درونی اش را بیان کند و دیگران را از آن آگاه نماید.
زبان بدن یا تنگفتار،به انواع شکلهای ارتباط غیر کلامی یا رفتاری اشاره میکند که یک فرد از طریق رفتارهای فیزیکی خود، بدون آنکه صحبتی بکند با دیگران قادر است، ارتباط برقرار نماید. این رفتارها میتواند مربوط به وضعیت و حالات بدنی (محل قرار گرفتن دستها، پاها، نحوه نشستن، ایستادن، راه رفتن، خوابیدن)، ژستها (حالتها، اطوارها، اَداها)، حرکات و اشارات بدنی، جلوههای هیجانی صورت و حرکات چشمها باشد.
از طرفی خواسته یا ناخواسته در فضایی که آن را سکوت و خاموشی می نامیم و با زبان بی زبانی تنها با آنچه «body language» یا زبان حرکات بدن و اجزای آن خوانده می شود، می تواند به خوبی احساسی را انتقال داده یا معنای کلامی را تغییر دهد. هرگز اظهار دوستی و علاقه شخصی در حالی که اخم کرده و ترشرویی نشان می دهد، قابل قبول نیست. بنابراین به کارگیری این ۲ زبان در یک جهت و راستا می تواند به خوبی در بیان هیجانات، عواطف و احساسات به کار رود. اما در میان دنیای خاموش و بی زبانی، زبان های گویای دیگری هم هستند.
زبان بدن شامل دو قسمت است . یکی زبان حرکات بدن و دیگری زبان آرایش و ظاهر بدن :
بازکردن دکمه های کت:
افرادی که باشما بی ریا وصمیمی هستند غالباٌ دکمه های کت خود را باز کرده یا حتی آنرا از تن در می آورند اما در یک مذاکره رسمی اینچنین نیست . در این شرایط افراد زمانی کت خود را در می آورند که امکان دسترسی به توافق وجود داشته باشد , به عبارت دیگر هرقدر هوای اطاق گرم باشد اگر طرفین احساس دسترسی بهتوافق را نداشته باشند کتشان را در نمی آورند.
انداختن پاروی پا:
در هنگام مذاکرات هر گاه یکی از طرفین یا هر دو ی آنها پاهای خودرا روی هم می اندازند نشانه این است که وارد مرحله جدیدی از مذاکره می شوید , مرحله ایی که امکان تفاهم کمرنگ می شود . اگر انداختن پا روی پای دیگر با گذاشتن دستها در زیر بغل بصورت ضربدر همراه باشد اوضاع وخیم تر است و باید یک فکر جدی برای تغییر وضعیت انجام دهید تا طرف مقابل از حالت تدافعی خارج شود.
کشیدن دست به چانه :
این علامتی از زبان رفتار است که در هنگام تصمیم گیری بکار می رود. کشیدن دست به روی چانه معمولا” با حالتی از چهره همراه است که در آن چشم ها کمی جمع می شود. افرادی دیگر ممکن است در این حالت لب بالایی را لمس کنند وآنرا بکشند و بعضی مردها با سبیل یا ریش خود بازی کنند که همگی دلیل بر تعمق و ارزیابی است. در بازی شطرنج نیز افرادی که قرار است حرکت بعدی را انجام دهند در بسیاری از موارد چنین اشاره ایی را از خود نشان می دهند که پس از تصمیم گیری متوقف می شود .
برداشتن عینک:
برداشتن آهسته عینک جهت تمیز کردن آن در شرایطی که نیازی به این عمل نیست اشاره تعویقی است, این عمل در طی یک مذاکره ممکن است چندین بار انجام بگیرد. در چنین حالتی شخص می خواهد با طفره رفتن از پاسخ یک سؤال یا ایجاد تاخیر در پاسخ مطالبی را در ذهن خود بررسی کرده وموقعیت خود را مرور نماید. در هر حال این افراد می خواهند زمانی رابرای پرسش یا پاسخخود در اختیار بگیرند. اشاره مشابه دیگر می تواند برداشتن عینک در کنار دهان باشد.
دست زدن به بینی:
این علامت رفتاری ویا مالیدن با انگشت اشاره نشانه شک وتردید در مورد مطالب گفته شده در یک گفتگـــو یا مذاکره میباشد؛ به ویژه اگر این اشاره همراه با متمایل شدن شخص به انتهای صندلی باشد. اما مراقب باشید که این اشاره را با کسی که بینی خود را می خاراند اشتباه نکنید. اشاره دیگری در این زمینه مالیدن پشت گوش یا کنـار آن است که حاکی از شک وتردید در ارائه یک پاسخ یا سبک وسنگین کردن آن است. در بسیاری از مواقع پس از این عمل دست به سمت چشم رفته وعمـل مالیـدن چشـم انجام می شود.
ضرب گـرفتـن روی مـیـز:
کسی که با ریتمی یکنواخـت وکسل کننده به روی میز ضرب میزند می خواهد احساس بی قراری خود را بیان کند.اشارات مشابه دیگـر می تواند این با شد که فرد مرتباٌ دکمه خودکار خود را بالا وپایین می زند ویا باپاشنه پا به زمین ضربه میزنـد. پیام مستقیم این اشارات برای شما این است که باید دریابید که حرفهایتان کسل کننده یا بی روح است ویا اینکه برای طرف مقابل تازگـی نــــدارد.
قراردادن مچ یک پا به روی مچ پای دیگر:
این اشاره اشاره ایست که در مواقع بسیاری بروز می کند. مثلا”در جلسات دوستانه یا رسمی که شخص تحت فشار روانی ؛ تنش یا استرس قرار گرفته است.
مهمانداران هواپیما در این زمینه تجربیات مفیدی دارند ،آنها به راحتی می تواننـد افرادی که از مسافرت با هواپیما می ترسند را تشخیص دهنـد زیرا این افراد با پاهای گره خورده وقراردادن یک مچ به روی مچ دیگر می نشینند به خصوص در هنگـام برخواستن هواپیما.
همچنین بسیاری از افراد در موقعیت های تنش زا مانند شرکت در مصاحبه یا آزمونی برای استخدام ،مچ پاهای خود راروی هم می اندازند. اصولاّ علائم زبان رفتار بیشتر با یکدیگر ودر یک مجموعـه ظـاهر می شوند وبه همین ترتیب باید با هـم تعبیر شونـد.به عنوان مثال اگرفرد مقابل شمـا پایش را از روی پا بردارد و کمـی به طرف شما خم شود شما می توانید نتیجه بگیرید که وی به سخنان شما علاقمند است و مایل است بیشتر بداند.
پس توجه به زبان رفتار را در خود تقویت کنید وهمواره در هنگـام مواجـه شدن با واکنش منفی از طرف مقابل در صدد متعادل کـردن اوضــاع برآیید. در این مواقع بهتر است به جـای ایـنکه شـیوه قـبلی خود را ادامه دهید و بر آن اصــرار ورزید سیاست جدیدی را در پیش گیرید،چراکه اگر فردی از رفتار یا گفتار شما ناراحت یا عصبانی باشد علائم رفتاری او پیشاپیش این موضوع را به شما هشدار می دهند .
علائم منفـی زبـان رفتـار:
– نوک پاهـا در جهت مخالـف شماست یا به سمت درب خـروجی است
-تمـاس چشمـی محدود
-تکان دادن سریع سـر به جهـت تائیـــد
– لمس کردن و مالیدن پشـت گـردن
– نگـاه کردن به سقـف وآسمـان
– چرخـیدن به دور واطــراف و سـایر اشـاراتی که در بــالا به آنهــا اشاره شد.
چشمها
سطح چشمها:
در یک گـروه، مـعمـولا فـردی کـه سطح دیـد چشمانش از سایرین بالاتر است رهبر محسوب میگردد. هنگامی که شما ایـستـاده باشید و دیگران نشسته قطعا شما را در موضع قدرت قرار میدهد.
مالش چشم:
زمانی که فردی چشمش را با انگشت اشاره مالش می دهـد نـشـانـگر فریب و نیرنگ می باشد. از آنجایی که فرد میـخواهد تماس دیداری را قطع کند بهانه ای بدست می آورد که به این طرف و آن طرف نگاه کند. ایـن حـرکت غیر ارادی یـک افــشـاگر حسابی است که فرد دارد دروغ می گوید.
چشم برگرداندن:
این معمولا یک علامت مسلم از نیرنگ، گناه و دروغگویی است.
چشمان بسته:
هرگاه چشمان یک فرد برای لحظه ای طولانی تـر از چـشم بر هم زدن متعارف بسته و ابروها نیز برخاسته شود پیـام چنـیـن اسـت: “بـه حرف زدن خود خاتمه بده.”
حرکت چشم به سمت بالا:
این نشانه غضب و عصبانیت است.
نگاه مختصر به اطراف:
این ژستی خـجـالت گـونه و عشوه گرانه است. فرد جسورانه خیره میشود در حالیکه سرش را پایین انداخته و به سمت مخالف کج میکند. اشـاره بـر کمرویی بی باکانه دارد.
نگاه ممتد:
این بی تردید یک نشانه گرایش جنسی است. شخصی که تماس چشمی برقرار می کند، چشم برگردانده، سپس مجددا به چشمان شما نگاه
بخشی از متن:
زبان بدن
مقدمه. 9
علائم منفـی زبـان رفتـار: 12
دست دادن بسیار محکم: 15
دست دادن با هر دو دست: 15
حرکت انگشت: 16
دستهای پـنهان: 16
دستها به روی زانو: 16
مناره کردن انگشتان: 16
مشت پوشیده شده با دست باز: 16
پرتاب دست: 16
قلاب کردن دستها پشت سر: 17
بازی کردن با حلقه ازدواج: 17
تکان بیقرار دستها: 17
دست زدن به کراوات: 17
دست کشیدن در میان موها: 17
تکان دادن پاها: 17
انداختن پاها روی هم در ناحیه زانو: 18
قوزک پا روی زانو: 18
انداختن پا روی هم در ناحیه قوزک: 18
به هم پیچیدن پاها: 18
قفل کردن پاها: 18
دست ها 19
خم کردن بازوها: 19
دستها به پشت: 19
دستها به جلو: 19
دستهای قلاب شده: 19
دستهای تا شده: 19
دراز کردن دست : 19
دست به کمر بودن: 20
شانه بالا انداختن: 20
راست قامت ایستادن: 20
گامهای کوتاه-بلند: 20
احوالپرسی دوستانه: 20
رویارویی نزدیک: 20
بی رغبتی: 21
گرفتن گردن: 21
بی قراری(وول خوردن.. 21
کشیدن شلوار: 21
به دیوار تکیه زدن: 21
ارتباط نزدیک: 21
نزاع: 22
تعظیم کردن: 22
زبان بدن (موی سر. 22
سخـن آخـر : 26
زبان بدن چه تاثیری بر روی اعتماد به نفس شما میگذارد؟. 27
چند ترفند عالی برای اینکه بتوانیم زبان بدن دیگران را بخوانیم.. 28
فریبندگی، همیشه هم بد نیست... 28
درخواست من: نیتهای خوب داشته باشید. 29
زبان بدن چه تاثیری بر روی اعتماد به نفس شما میگذارد؟. 29
بخش ۱: نگرش و زبان بدن.. 29
احساس امنیت کنید و از خود اطمینان نشان دهید. 29
همه دوست هستند، مگر غیر از این ثابت شود. 30
همه لایق احترام هستند، مگر غیر از این ثابت شود. 30
همه را دوست بدارید، مگر ثابت شود لیاقتش را ندارند. 30
چطور تنفر از دیگران را کنار بگذاریم.. 30
همیشه به این فکر کنید که چه کاری میتوانید برای دیگران انجام دهید. 31
بخش ۲: حالت بدن.. 31
صاف اما راحت بایستید. 31
صاف بنشینید، اما خشک نباشید. 32
اهمیت زبان بدن در مصاحبه شغلی.. 32
همیشه در بخش میانی بدنتان کمی کشش داشته باشید. 32
پاهایتان را به عرض لگن از هم جدا کنید. 33
بخش ۳: وارد شدن به یک اتاق.. 33
طوری لبخند بزنید که خوشحالیتان را از بودن در آن جمع نشان دهد. 33
با حاضران سلام و احوالپرسی کنید. 33
ابراز احساسات؛ چگونه احساساتمان را به درستی بیان کنیم.. 34
برای دوستان (فرضی) دست تکان دهید. 35
بخش ۴: آداب دست دادن.. 36
محکم و در عین حال آرام دست دهید. 36
هنگام دست دادن ارتباط چشمی برقرار کنید. 36
طوری لبخند بزنید گویی دیدن آنها روز خوبی را برای شما رقم زده است... 36
چرا یادگیری زبان بدن برای مدیرها اهمیت دارد؟. 37
بخش ۵: موضعگیری بدنی.. 37
موضع گیری باز داشته باشید. 37
زاویه بدن خود را به سمت فردی که با او صحبت میکنید تنظیم کنید. 37
به اشیاء تکیه ندهید. 37
وقتی به چیزی تکیه میدهید، حالت بدن را فراموش نکنید. 37
بخش ۶: صورت... 38
از صورت خُنثای خود چهرهای شاد را به نمایش بگذارید. 38
تماس چشمی را ناگهان قطع نکنید. 38
چگونه لبخند بزنیم.. 39
۱۰ عادت زبان بدن برای افزایش کاریزما 39
تکنیکها و عادات... 39
کارهای طرف مقابل را قرینه کنید. 39
حرکات قرینهای.. 40
چگونه کارت ویزیت خود را ارایه دهیم؟. 41
گزیدن لب ها به چه معناست؟. 46
علایم چشم در رفتارهای روزانه (بخش اول) 47
در دست گرفتن مچ، ساعد، بازو 47
زبان بدن فروشنده چه تاثیری دارد؟. 48
تماس چشمی در کشورهای شرق آسیا چگونه است؟. 49
بازاریابی مدرن و زبان بدن.. 50
زبان بدن " حالات مختلف کف دست" به چه معناست؟. 51
۱. دید حاشیه ای گسترده تر زنان.. 53
۲.دست و پای ضربدری.. 53
۳. سه کاربرد کلی زبان بدن.. 53
۴. شش حالت چهره ( زبان صورت... 53
۵. سرتان را کج کنید. 53
۶. چرا این قدر پلک می زنید؟. 54
۷. خودتان را بغل کنید. 54
۸. لبخند دوشن یادتان نرود. 54
۹. مردان دو شاخه می ایستند. 55
۱۰. بله! با بدن تان اطلاعات را منتقل می کنید. 55
۱۱. زنان از هم تقلید می کنند. 55
۱۲. چرا پاهایتان را باز می کنید. 55
۱۳. خنده ی زنان نشانه ی مجذوب شدن است... 55
۱۴. چرا پنجه به پنجه اید و چرا نیستید. 55
۱۵. ارتباط چشمی: مردانه ، پرخاشگرانه، یا….... 56
۱۶. وارث اجداد میمون مان هستیم.. 56
۱۷. دارید واکنش گریز نشان می دهید. 56
۱۸. می خواهید دست دیگران را بو کنید. 56
۱۹. چرا چشمتان را می بندید. 56
۲۰. دارید به خودتان آرامش می دهید. 56
۲۱. بله! معذب هستید. 57
۲۲. چرا گردن تان را لمس و نوازش می کنید. 57
۲۳. با گردن تان استرس تان را دور می کنید. 57
۲۴. با «شبه پاکسازی پا» به آرامش می رسید. 57
۲۵. با گردش هوا خودتان را آرام می کنید. 57
۲۶. هشت زبان بدن دروغگویان.. 58
۲۷. زنان با کیف پول حرف می زنند. 58
۲۸. نشانه ی صلیب است... 58
۲۹. بی حرکت داستان می گویید. 58
۳۰. اولین کتاب زبان بدن.. 58
۳۱. شق و رق ایستادن نشانه ی باروری است... 58
۳۲. چرا فضای بیشتری اشغال می کنید. 58
۳۳. چرا حرکات پا را تقلید می کنید. 59
۳۶. چرا ناگهان پای تان تکان خورد. 59
۳۷. ستون کردن دست ها زیر چانه عاشقانه است... 59
۳۸. چرا ناگهان دست به سینه شدید. 60
۳۹. با پاهای باز سلطه جویی می کنید. 60
۳۱ راه برای درک زبان بدن زنان.. 60
۴۰. چرا سینه تان را باد یا عریان کردید. 60
۴۱. چرا شانه بالا می اندازند. 60
۴۲. با دستان به کمر دورشان می کنید. 60
۴۳.با دستان به کمر قدرت طلبی می کنید. 61
۴۴. چرا این بار به این صورت دست به کمر شدید. 61
۴۵. چرا دستانش در کمبرندش بود. 61
۴۶. چرا به جشمام زل زده بود. 61
۴۷. چرا دستشانش را پشت سرش قفل کرده بود. 61
۴۸. آن نوک انگشتان روی میز به چه معنی است... 61
۴۹. بازوی اش را لمس کن.. 61
۵۰. کی باید با لب های پر نفس تان را بیرون دهید. 62
۵۱. چرا انگشتان تان دو دست اش را روی هم قرار داده یود. 62
۵۲. دست های تان را فشار ندهید. 62
۵۳. منظور از آن انگشتان شصت چه بود. 63
۵۴. کودکان نابینا هم زبان چشم دارند. 63
۵۵. انگشتان شصت تان را در جیب تان پنهان نکنید. 63
۵۶. چرا مج دستش را بیرون انداخته بود. 63
۵۷. اگر زبان بدن ندارد دارد دروغ می گوید. 64
۵۸. چرا آن حرکات ریز را داشت... 64
۵۹. بدن تان قبل از مغزتان واکنش نشان می دهد. 64
۶۰. کافی است لبخند بزنید. 64
۶۱. گردنش چه می گفت... 64
۶۲. چرا چپ جپ نگاه می کند. 64
۷ راز قدرتمند زبان بدن برای رسیدن به موفقیت... 64
۶۳. ژست قدرت بگیرید. 65
۶۴. بدن برتر از صورت آمد پدید. 65
۶۵. از شصتت درست استفاده کن.. 65
۶۶. مردمک چشم تان حرف می زند. 65
۶۷. چرا منجمد شده بود. 65
۶۸. چرا سر به زیر داشت... 66
۶۹. بدن تان را هم سو و آینه کنید. 66
۷۰. نابیناها هم با بدن حرف می زنند. 66
۷۱. زبان بدن گشاده رو داشته باشید. 66
۷۲. محکم بایستید. 66
۷۳. چرا انگلیسی ها تماس بدنی ندارند. 66
۷۴. آرنج تان را خم نکنید. 67
۷۵. با انگشت اشاره نروید. 67
۷۶. بیشتر با صورت حرف می زنید تا با دهان.. 67
۷۷. زبان بدن موثرترین است... 67
۷۸. کف دست تان را نشان بدهید. 67
۷۹. با خنده هشدار می دهید. 67
۵ ترفند زبان بدن برای بالا بردن اعتماد به نفس.... 67
۸۰. زنان زبان بدن را بیشتر تحلیل می کنند. 67
۸۱. زنان زبان بدن را بهتر می فهمند. 68
۸۲. تکان دادن سر یعنی چه. 68
۸۳. گوش ها چه می گویند. 68
۸۴. کجا باید بوسید. 68
۸۵. پس گردنی نزنید. 69
۸۶. چرا تف می کنند. 69
۸۸. چرا دستانش را ان قدر تکان می داد. 69
۸۹. شصت و انگشت کوچک چه می گویند. 69
۹۰. چرا فاصله دارند. 69
۹۱. چرا دستان و پاهاش قفل اند. 70
۹۳. چرا کمتر می خندید. 70
۹۴. سفیدی چشم نگاهتان را لو می دهد. 70
۹۵. دارد با چشم عشوه می آید. 71
۹۶. به حباب شان وارد نشوید. 71
۹۷. اوتیسمی ها زبان بدن نمی دانند. 71
بلند بایستید و فضا را بپذیرید. 71
وضعیت خود را عریضتر کنید. 72
تن صدای خود را پایینتر آورید. 72
جمعآوری قدرت را آزمایش کنید. 72
به ژست قدرت ضربه بزنید. 72
تماس چشمی مثبت را حفظ نمایید. 73
با دستان خود صحبت کنید. 73
از حالت باز استفاده کنید. 73
برج را آزمایش کنید. 73
رفتار عصبی خود را کاهش دهید. 74
بخندید. لبخند تأثیر قدرتمندی روی ما دارد. 74
دست دادن خود را کامل کنید. 74
زبان بدن یک مرد و زن عاشق.. 74
زبان بدن در روابط عاشقانه. 75
خواندن زبان بدن زن و مرد عاشق.. 76
زبان بدن افراد عاشق.. 76
نشانه های زبان بدن زن و مرد عاشق.. 78
منابع.. 80
مقدمه
یکی از مهم ترین خصوصیات انسان که او را نسبت به سایر موجودات برتری می دهد قدرت تکلم و سخن گفتن اوست. او می تواند با به کارگیری کلمات و جملات احساسات و نیات درونی اش را بیان کند و دیگران را از آن آگاه نماید.
از طرفی خواسته یا ناخواسته در فضایی که آن را سکوت و خاموشی می نامیم و با زبان بی زبانی تنها با آنچه «body language» یا زبان حرکات بدن و اجزای آن خوانده می شود، می تواند به خوبی احساسی را انتقال داده یا معنای کلامی را تغییر دهد. هرگز اظهار دوستی و علاقه شخصی در حالی که اخم کرده و ترشرویی نشان می دهد، قابل قبول نیست. بنابراین به کارگیری این ۲ زبان در یک جهت و راستا می تواند به خوبی در بیان هیجانات، عواطف و احساسات به کار رود. اما در میان دنیای خاموش و بی زبانی، زبان های گویای دیگری هم هستند.
زبان بدن شامل دو قسمت است . یکی زبان حرکات بدن و دیگری زبان آرایش و ظاهر بدن :
بازکردن دکمه های کت:
افرادی که باشما بی ریا وصمیمی هستند غالباٌ دکمه های کت خود را باز کرده یا حتی آنرا از تن در می آورند اما در یک مذاکره رسمی اینچنین نیست . در این شرایط افراد زمانی کت خود را در می آورند که امکان دسترسی به توافق وجود داشته باشد , به عبارت دیگر هرقدر هوای اطاق گرم باشد اگر طرفین احساس دسترسی بهتوافق را نداشته باشند کتشان را در نمی آورند.
انداختن پاروی پا:
در هنگام مذاکرات هر گاه یکی از طرفین یا هر دو ی آنها پاهای خودرا روی هم می اندازند نشانه این است که وارد مرحله جدیدی از مذاکره می شوید , مرحله ایی که امکان تفاهم کمرنگ می شود . اگر انداختن پا روی پای دیگر با گذاشتن دستها در زیر بغل بصورت ضربدر همراه باشد اوضاع وخیم تر است و باید یک فکر جدی برای تغییر وضعیت انجام دهید تا طرف مقابل از حالت تدافعی خارج شود.
کشیدن دست به چانه :
این علامتی از زبان رفتار است که در هنگام تصمیم گیری بکار می رود. کشیدن دست به روی چانه معمولا” با حالتی از چهره همراه است که در آن چشم ها کمی جمع می شود. افرادی دیگر ممکن است در این حالت لب بالایی را لمس کنند وآنرا بکشند و بعضی مردها با سبیل یا ریش خود بازی کنند که همگی دلیل بر تعمق و ارزیابی است. در بازی شطرنج نیز افرادی که قرار است حرکت بعدی را انجام دهند در بسیاری از موارد چنین اشاره ا
بخشی از متن:
برنامه عملیاتی طرح تعالی برای متوسطه
فرمت فایل ورد و قابل ویرایش
تعداد فایل ها 5قسمت و 5 عدد
فایل برنامه عملیاتی 9 محور 23 صفحه
فایل برنامه سالانه و خود ارزیابی 30 صفحه
فایل مشخصات مدرسه 35
صفحه فایل تقویم اجرایی 10 صفحه
درطرح تعالی مدیریت کیفیت مدار با محوریت سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی، مشارکت همه کارکنان ، دانش آموزان و اولیاء در ادره آموزشگاه یکی ازمهمترین اهداف میباشد. بالا بردن کیفیت آموزش به موازات پیشرفت های علمی روز و فناوری های نوین و داشتن دانش آموزانی فعال و جویای علم وحتی فراتر از این تولیدکننده علم از دیگر اهداف مهم این طرح است. در این راستا مدرسه نهادی خودارزیاب است و هرماهه غربالگری شده و نقاط ضعف شناسایی می شود و از دیگر سو سعی در تقویت نقاط بهبود می شود. فارق التحصیلان این آموزشگاه دارای بالندگی واعتماد به نفس خواهند بود. علائق دانش آموزان جهت همکاری در ایجاد نظم در آموزشگاه و همزمان ایجاد نشاط و پاکیزگی شناسایی شده و مدیر و کارکنان جهت استاندارد سازی محیط آموزشی و اداری مدرسه برنامه ریزی مناسبی را اجرا می کنند.
محورهای اجرایی این طرح: 1- تببین چشم انداز؛ رسالت و تدوین عمل برنامه عمل 2- توسعه ی توانمندی ها و مشارکت نیروی انسانی 3- استقرار نظام یاددهی- یادگیری 4- توسعه ی مشارکت دانش آموزان در اداره ی مدرسه 5- توسعه ی مشارکت اولیاء و نهاد های اجتماعی در امور مدرسه 6- نشاط و سلامتی در مدرسه 7- مدیریت امور اجرایی و اداری 8- فعالیت های مکمل و فوق برنامه 9- برقراری نظام رشد آفرین انگیزشی
فصل اول
مقدمه فایل اهداف دوره شامل زیستی سیاسی و اعتقادی مدرسه در افق 1404 بیانیه ماموریت چشم انداز مدرسه ماموریت مدرسه میثاق نامه دانش آموزان میثاق نامه معلمان دبیران میثاق نامه کارکنان میثاق نامه اولیا چرخش های تحول آفرین صورتجلسه تاییدیه شورای مدرسه اطلاعات شناسنامه ای آموزشگاه جدول اطلاعات تعداد کلاس جدول اطلاعات فیزیکی وضعیت تجهیزات اداری جدول مشخصات آموزشگاه بررسی وضعیت مدرک تحصیلی اولیا بررسی وضعیت مشاغل اولیا بررسی شاخص های اساسی آموزشگاه وضعیت پیشرفت دانش آموزان
فصل دوم
برنامه فرم های تحلیل محیطی و برنامه عملیاتی جدول های برنامه تدوین عمل توسعه توانمندی های مشارکت انسانی استقرار نظام یاددهی یادگیری توسعه و مشارکت دانش آموزان در امور مدرسه توسعه و مشارکت اولیا در امور مدرسه سلامت و تربیت بدنی و ایمنی فعالیت مکمل و فوق برنامه برقراری نظام رشد افرینی مدیریت امور اداری و اجرایی تقویم اجرایی بهبود مدیریت مدرسه
فصل سوم
فرم های نظارت و ارزیابی جدول کنترل نظارت و ارزیابی شامل مشارکت دانش آموزان استفاده از ظرفیت های یادگیری زمینه سازی هم اندیشی و تبادل تجربه گروه ها حضورفعال کار کنان و پرسنل در مسابقات فراهم نمودن تجهیزات بهره گیری معلمین از طرح درس یادگیری فعال و روش های یادگیری خلاق استفاده حداکثری از فناوری اطلاعات تولید محتوا و ابزار آموزشی شناسایی دانش آموزان در معرض افت تحصیل وضعیت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان .جداول تقویم اجرایی سال96-97 جداول زمان بندی جلسات شورا جداول زمانبندی جلسات انجمن جداول جلسات شورای دانش آموزی
بخشی از متن:
مهارتهای زندگی به مهارتهایی گفته می شود که باعث افزایش توانایی روانی _ اجتماعی افراد می شود و فرد را قادر می سازد که به طور مؤثر با مقتضیات و کشمکش های زندگی رو برو شود . هدف اصلی در واقع افزایش توانایی روانی _ اجتماعی و در نهایت پیشگیری از شکل گیری رفتارهای آسیب رسان به بهداشت و سطح سلامت و روان افراد است . در واقع یادگیری مهارتهای زندگی موجب افزایش " ظرفیت های روان شناختی " شده و توانایی شخص را در مواجهه با انتظارات و سختی های زندگی روزمره افزایش می دهد . هر قدر ظرفیت روان شناختی بالاتر و بیشتر باشد به همان اندازه شخص قادر خواهد بود سلامت روانی _ رفتاری خود را در سطح بهتری نگه داشته و با شیوه ای مثبت ، سازگارانه و کار آمد به حل و فصل مشکلات بپردازد .
مهارتهای زندگی شامل مجموعه ای از تواناییهاست که قدرت سازگاری مثبت و کارآمد را افزایش می دهد . در نتیجه شخص قادر می شود بدون اینکه به خود یا دیگران صدمه بزند مسؤو لیتهای مربوط به نقش اجتماعی خود را بپذیرد و با چالش ها و مشکلات روزانه زندگی به شکل مؤثر رو به رو شود . محققان تأ ثیر مثبت مهارتهای زندگی را در کاهش سوء مصرف مواد استفاده از ظرفیت ها و توانمندیها ی هوشی و شناختی ، پیشگیری از رفتارهای خشونت آمیز، افزایش خود اتکایی، اعتماد بنفس، افزایش خودکارآمدی، ارتباط مؤثر و سایر تواناییهای روانی_ اجتماعی را مورد تأ یید قرار داده اند . این مهارتها به عنوان روش عام پیشگیری از آسیب های فردی و اجتماعی مورد تأکید بوده است . فرایند نقش مهارتهای زندگی در ارتقاء بهداشت روان را به شکل زیر می توان نشان داد.
1- تمرین و تکرار در عمل
2- کسب مهارت های زندگی
3- کسب دانش
4- رفتار کارآمد
5- نگرش و اثرهای مثبت
6- پیشگیری از مشکلات و ارتقای بهداشت روان
یادگیری موفقیت آمیز مهارتهای زندگی که بر اثر تمرین و تکرار حاصل می شود ، نگرش فرد را در مورد خود و دیگران به طور مثبت تحت تأثیر قرار می دهد، علاوه بر این، نگرش دیگران را نیز در مورد فرد تغییر می دهد . و این اصل دو سویه ( تغییر نگرش خود و دیگران ) ارتقای بهداشت روان را شتابی دو چندان می بخشد .
اثرات کاربرد مهارتهای زندگی
الف: افزایش سلامت روانی و جسمی شامل:
- تقویت اعتماد به خویشتن و احترام به خود
- تجهیز اشخاص به ابزار و روش های مقابله با فشارها محیطی و روانی
- کمک به تقویت و توسعه ارتباطات دوستانه ، مفید و سالم
- ارتقای سطح رفتار های سالم و مفید اجتماعی
ب: پیشگیری از مشکلات روانی ، رفتاری و اجتماعی شامل :
- مصرف سیگار و سوء مصرف مواد مخدر
- بروز اختلالات روانی و مشکلات روانی _ اجتماعی
- خود کشی در نوجوانان و جوانان
- رفتارهای خشونت آمیز
- شیوع ایدز
- بی بند و باری جنسی
- افت و کاهش عملکرد تحصیلی
انواع مهارتها
مهارتهای ده گانه ای که سازمان جهانی بهداشت بر آن تأکید داشته است عبارتند از :
1- مهارت خود آگاهی
2- ارتباط
3- روابط بین فردی
4- تفکر نقادانه
5- تفکر خلاق
6- تصمیم گیری
7- حل مسأله
8- مقابله با فشار
9- مقابله با هیجانهای ناخوشایند
10- همدلی
با آموزش این مهارتها و تمرین آنها در عمل افراد یاد می گیرند که زندگی صحیح یک مهارت کلی است که می توان با ماهر شدن در اجزاء آن ( خود آگاهی، همدلی ،مقابله با هیجانهای منفی و ...) به احساس رضایت و آرامش دست یافت.
بخشی از متن:
فهرست
مقدمه: 2
تعریف مهارت های زندگی : 3
تأثیر مثبت مهارتهای زندگی: 4
انواع مهارتهای زندگی.. 7
۱. تصمیم گیری: 7
۲. حل مساله: 8
۳. تفکر خلاق.. 8
4- روابط موثر اجتماعی.. 9
تأثیر مثبت مهارتهای زندگی: 11
انواع مهارت های زندگی: 11
تعریف مهارتهای ده گانه. 22
1- خود آگاهی.. 22
2- همدلی.. 22
3- ارتباط موثر. 22
4- روابط بین فردی... 23
5- توانایی مدیریت هیجانها 23
6- توانایی مقابله با استرس.... 23
7- حل مساله. 23
8- تصمیم گیری.. 23
9- تفکر خلاق.. 23
اثرات کاربرد مهارتهای زندگی.. 28
منابع.. 30
مقدمه:
را حل مشکلات و معضلاتی که در حوزه دانش آدمی قرار نمی گیرد ، نقش مشاوره از جایگاه خاصی برخوردار است ، هنگامی که مشاور فرد را در جهت حل مسئله ای یاری و هدایت مینماید .
ابتدا ، زمینه های مناسب برای درک و فهم سئوال یا مسئله را فراهم می آورد و به مراجع خود کمک می کند تا اطلاعات لازم برای حل مشکل را از طریق مجاری مناسب کسب نمایند و قادر شوند که اطلاعات اصلی و کمکی را از اطلاعات حاشیه ای که یاریگر او نیستند جدا سازد .
آنگاه باید فرد ترغیب شود تا به راه حل های متفاوت بیندیشد وبرای هر راه حل نتیجه نهائی آن را پیش بینی نماید ، انتخاب بهترین روش حل مسئله و بازبینی فعالیت پسندیده حل مسئله از دیگر اقدامات مراجع در حل بهینه مشکلات است
با نگاهی جامع به فعالیت های فوق و بررسی جایگاه مشاوره به این نتیجه مهم میرسیم که وجود مشاورانی آگاه و مجرب در جهت یاری کردن به انسانهای دارای مشکل ، ضرورت تام خواهد داشت ، آنان همواره در صدد آن هستند که فضائی فراهم آورند که فرد مبتکر و مستقل اندیش بار آید ، از قید محدودیت ها رهایی یابد و در حل مسائل زندگی خود موفق باشد .
انسان در تعاملات حیاتی خود با محیط اجتماعی واجد صفاتی خاص می شود . مهم ترین تأثیراتی که محیط زندگی بر رفتار به جای می گذارد از طریق احساسات و عواطف است و همین ها است که نگرش آدمی را تحت تأثیر قرار داده ، تغییراتی اساسی را رقم خواهد زد و نهایتاً در این تعاملات آدمی تجربیاتی را کسب می کند که پس از تکرار و تمرین رفتارها ، مهارت هائی را به وجود می آورد.
مهارت های زندگی عبارتند از: مجموعه ای از توانائی ها که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورند ، این توانائی ها فرد را قادر می سازند که مسئولیت های نقش اجتماعی خود را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با خواست ها ، انتظارات و مشکلات روزانه ، به ویژه در روابط بین فردی به شکل مؤثری روبرو شود
پژوهشگران معتقدند تعدادی از مهارت های کسب شده پایه فعالیت های مربوط به ارتقای بهداشت روان را سبب خواهد شد.
آدمی در مسیر تکاملی خود مالک منابع و وسائلی برای زندگی مؤثر است ، اوست که میتواند خود را در زمان حال تجربه کند و گذشته و آینده را از طریق به یاد آوردن و پیش بینی وقایع به تجربه در آورد.
خداوند متعال نیز آدمی را آگاه و مسئول آفریده است تا بتواند از طریق آگاهی های خود ، قادر به انتخاب باشد و مسئولیت رفتارهای نهان و آشکار خود را بپذیرد و توانائی آن را به دست آورد که پاسخ های مناسبی به محرک های درونی و بیرونی خود ارائه نماید و به عنوان موجودی متکامل شامل جسم ، هیجانات، افکار ، احساسات و ادراکات در محیطی مناسب به اصلاح و تعادل رفتار خود بکوشد و خود را به شکوفائی برساند
برای دستیابی به فضائل ، موانع و دردها و رنج ها ی فراوانی در برابر انسان است .اگر آدمی بتواند بر مشکلات خود فائق آید و از سدهای پیش راه بگذرد ، نگهداشتن و پایداری فضیلتهای به دست آمده را آسان از دست نمی دهد و چنان چه فرزندان ما به این حکمت زیبا در کسب فضائل آگاه شوند قطعاً در بردباری و شکیبائی ها استوارتر خواهند بود.
نقش مشاور نیز در این مسیر تکاملی نقشی حساس و مؤثر است ، آگاه کردن آدمی به چگونگی مقابله و مبارزه با مشکلات ، پشتیبانی و حمایت از مراجعان و تقویت روحیه و بالا بردن ظرفیت های احساسی و روانی آنان از نکات ممتاز کارکرد او در کمک به کسب فضائل است و تلاش های او در جهت تقویت خود باوری ، اعتماد به نفس و استقلال زمینه های تکامل و تقرب آدمی را به منبع والای پاکی ها فراهم خواهد نمود.
تعریف مهارت های زندگی :
مهارت های زندگی عبارتند از: مجموعه ای از توانائی ها که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورند ، این توانائی ها فرد را قادر می سازند که مسئولیت های نقش اجتماعی خود را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با خواست ها ، انتظارات و مشکلات روزانه ، به ویژه در روابط بین فردی به شکل مؤثری روبرو شود
انسان در تعاملات حیاتی خود با محیط اجتماعی واجد صفاتی خاص می شود . مهم ترین تأثیراتی که محیط زندگی بر رفتار به جای می گذارد از طریق احساسات و عواطف است و همین ها است که نگرش آدمی را تحت تأثیر قرار داده ، تغییراتی اساسی را رقم خواهد زد و نهایتاً در این تعاملات آدمی تجربیاتی را کسب می کند که پس از تکرار و تمرین رفتارها ، مهارت هائی را به وجود می آورد.
پژوهشگران معتقدند تعدادی از مهارت های کسب شده پایه فعالیت های مربوط به ارتقای بهداشت روان را سبب خواهد شد.
تأثیر مثبت مهارتهای زندگی:
مهارتهای زندگی شخص را قادر می سازند تا دانش ، نگرش و ارزش های وجودی خود را به توانائی های واقعی و عینی تبدیل کند و بتواند از این توانائی ها در استفاده صحیح تر نیروهای خود بهره گیرد و زندگی مثبت و شادابی را برای خود فراهم سازد.
شخصی که از مهارتهای زندگی در مراوده و ارتباط با دیگران کمک می گیرد به احراز موفقیتهای ذیل نائل خواهد شد
الف : قدرت تحمل نسبت به نظرات مختلف و احساس امنیت نسبت به گفتار دیگران
ب : انجام بموقع کار با توجه به شرایط زمان و مکان
ج : برنامه ریزی و کوشش در امور مفید و دوری از هر کار بی فایده
د : راز داری و کنترل گفتار
هـ : برداشت واقع بینانه از جهان و عبرت آموزی از وقایع تاریخ گذشته
و : تقویت خود پنداره و اتکاء به نفس
ز : استفاده از ظرفیت ها و کنش های هوش
همچنین مهارتهای زندگی اثر مناسبی در جهت کاهش آسیب های فردی و اجتماعی خواهند داشت و با ایجاد نگرش های اصولی و علمی در انتخاب بهترین شیوه در انجام بهینه هر فعالیت نقش مؤثر خود را اثبات خواهند نمود.
انواع مهارت های زندگی:
در معرفی انواع مهارت های زندگی که در ساختار شخصیتی انسانها مشاهده و در عملکرد آدمی نقش های ارزنده ای بجای می گذارد در این مقاله به اختصار سخن گفته خواهد شد ، تعداد و تنوع این مهارت ها در دیدگاههای متفاوت و جوامع مختلف قابل بررسی است ، هدف اصلی ما بررسی نقش سازنده مشاوره در چگونگی ایجاد مهارت های زندگی و گزینش بهینه آن است که می تواند تحول عظیمی را در ساختار زندگی انسان بوجود آورد.
تعدادی از مهارت های زندگی بشرح ذیل ارائه خواهد شد.
1-تصمیم گیری
2- حل مسئله
3- تفکر خلاق
4- تفکر انتقادی
5- روابط مؤثر اجتماعی
6- خودشناسی
7- همدلی
8- انعطاف پذیری
1-تصمیم گیری
انسان به عنوان یک موجود برخوردار از تعقل به مطلوب ترین روش ها در دستیابی به هدف توجه می کند لذا می خواهد در شرایط اطمینان کامل تصمیم گیری نماید.
امروزه ایجاد مهارت در تصمیم گیری بعنوان یکی از پایه ای ترین مهارت های زندگی بشمار می آید ، زیرا زندگی در جوامع پیشرفته ، گسترش ارتباطات اجتماعی و افزایش انتخاب ها را فرا راه اقشار مختلف خاصه جوانان قرار داده است ، انتخاب رشته تحصیلی ، شغل و همسر از جمله موارد مهم تصمیم گیری هستند . تصمیمات صحیح وعقلائی در این موقعیت ها نتیجهای مؤثر در زندگی فرد بجای خواهند گذاشت و از تعارضات و تنش های روانی فرد خواهند کاست .
هر چند تصمیم گیریهای غیر منطقی و نادرست باعث اضطراب و ایجاد افسردگی خواهد شد ولی تصمیم گیری عاقلانه آینده ای روشن را بوجود خواهد آورد و اطمینان و آرامش ویژه ای را به زندگی فرد هدیه خواهد نمود در این صورت است که نقش مشاوره و هدایت های مشاور می تواند بعنوان عنصر آگاهی ونیروی پشتیبان یاری دهنده وی بسوی تصمیم گیری صحیح و اصولی باشد . هر گاه برای تصمیم گیری مطلوب به توانائی های خاص از جمله افزایش خودآگاهی ، درک ارزش های فردی و خانوادگی ، مهارت های انتخاب هدف و روابط مطلوب بینی فردی و... نیاز باشد و تصمیم گیرنده واجد اطلاعات لازم، موقعیت مناسب و قدرت استنتاج مناسب نباشد نیاز به مشاوره در صدر امور قرار می گیرد .
دادن اطلاعات مفید و مناسب ، خارج کردن فرد از تأثیرات والقاآت نامناسب اجتماعی، دوستان و خانواده و زمینه سازی یک موقعیت ویژه برای تصمیم گیری مستدل ، کافی و مناسب از توانمندیهای یک مشاور در چنین مواقعی است .
حضور مشاور بعنوان یک راهنمای مطلع باعث می شود که اطلاعات و دانسته های لازم را در اختیار تصمیم گیرنده قرار دهد ، نتایج احتمالی هر فعالیت را با تکیه بر تجربه های متفاوت افراد، پیش بینی نماید ، فرد را در فضائی واقعی و حقیقی قرار دهد و با حضور دلگرم کننده خود از اثرات تنش زای لحظه های بحرانی کاسته و محیط آرامی را برای تصمیم گیری عاقلانه افراد فراهم آورد
بدیهی است تصمیم گیری در چنین موقعیتی مقرون به صواب و دارای نتیجه مناسبتری خواهد بود که در مجموع تصمیم گیرنده از شک و دو دلی رها شده و انتخابگر راهی خواهد شد که تا اندازه ای به نتایج و تبعات انتخاب خود ، آگاه و مقدمات لازم برای برخورد با موقعیت های حاصل از تصمیم گیری خویش را تمهی