بررسی و تحلیل آثار و استقرارهای اشکانی حوزه ی جغرافیایی ابهرورد

بررسی و تحلیل آثار و استقرارهای اشکانی حوزه ی جغرافیایی ابهرورد

فرمت فایل دانلودی: .zip
فرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 270
حجم فایل: 23289
قیمت: 18000 تومان

بخشی از متن:

چکیده
حوزه ی جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی اش وضعیتی دارد که شناخت کم و کیف تطورات فرهنگی آن منطقه در دوره ی اشکانی می تواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمال غرب کشور در دوره ی اشکانی یاری دهد.
این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن وضعیت فرهنگی منطقه و تغیررات و تطورات فرهنگی منطقه در دوره¬ی اشکانی انجام پذیرفت؛ در این راستا بررسی حوزه¬ی جغرافیایی ابهرورد (شامل شهرستان¬های ابهر و خرم¬دره ) در دو فصل انجام پذیرفت و در نتیجه 257 محوطه باستانی شناسایی گردید که از این بین، 62 محوطه دارای آثار اشکانی بود. مطالعه¬ی گونه¬شناسی سفال اشکانی منطقه و نیز درک و دریافت کلی الگوی استقراری منطقه در دوره¬ی اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که بر اساس آنها مشخص گردید در دوره¬ی اشکانی استقرارها نسبت به دوره¬ی قبل ( هخامنشی) از نظر تعداد افزایش چشمگیری داشته و حتی استقرارهای دوره¬ی بعد ( ساسانی) به اندازه¬ی دوره¬ی اشکانی نیست؛ این نشان¬گر تغییرات جمعیتی یا تغییر الگوی پراکنش استقرارها نسبت به دوره¬ی قبل است، همچنین مشخص گردید که بیشتر استقرارهای منطقه روستاهای کوچکی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد؛ همچنین به نظر می¬رسد فرهنگ مادس منطقه در دوره¬ی اشکانی، ضمن تأثیرپذیری از فرهنگ مناطق پیرامونی( بویژه غرب کشور) دارای برخی ویژگی¬های بومی- محلی است که آن را از سایر مناطق غرب و شمال¬غرب کشور تا حدی متمایز می¬کند.


مقدمه

اوضاع و احوال سرزمین ایران در محدوده زمانی حدود پنج قرنی پس از فروپاشی سلوکیان تا برآمدن ساسانیان آنچانکه باید و شاید دانسته شده است در این دوره طغیان و خیزش ناگهانی قوم ایرانی "پرثوه" بر علیه سلوکیان زمینه ساز پدید آمدن حکومتی شد که به تدریج از یک قدرت محلی به حکومتی جهانی تبدیل شد. حکومتی که در دوران اوج و عظمتش به راستی شایسته لقب «امپراتوری» است. امپراتوری ای که گاه به مصداق خاستگاه قومی¬اش “پارتیان” و گاه به مناسبت نام جد بنیان گذارانش "اشکانی" نامیده می‌شود.
تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی سرزمین ایران در دوره اشکانی عمداً یا سهواً مورد غفلت واقع شده طوریکه منابع تاریخی ایران اشارات اندکی به این دوره دارند و حتی در شاهنامه فردوسی نیز که به نوعی بیانگر بخش قابل توجهی از تاریخ اساطیری ایران و ایرانیان است تعداد ابیاتی که به تاریخ اشکانی اشاره دارد بسیار ناچیز است و خود حکیم طوس در این خصوص می گوید:
از ایشان به جز نام نشنیده¬ام نه در نامه¬ی خسروان دیده¬ام
بیشترین اطلاعات تاریخی پیرامون اشکانیان برگرفته ازمنابع تاریخی رومیان است که ضمن ثبت و ضبط وقایع و رویدادهای امپراتوری روم آنجاهایی که این رخدادها به نوعی به ایران و ایرانیان مرتبط بوده اشاراتی نیز به تاریخ ایران شده بسیاری از اندیشمندان سکوت منابع ایرانی در خصوص تاریخ اشکانی را ناشی از بی¬توجهی عمدی ساسانیان به تاریخ و فرهنگ اشکانی و حتی به رغم برخی تلاش آنها در نابودی آثار اشکانی می¬دانند. به این دلیل که گویا ساسانیان اشکانیان را بیگانگانی می¬پنداشتند که غاصب حکومت ایران و تاج و تخت شاهنشاهی هخامنشی هستند.
به هر حال صرفنظر از این مباحث که پرداختن به آنها در این مجال نمی¬گنجد پژوهشهای باستان-شناسی این امکان را فراهم می¬آورد تا فارغ از صحت و سقم مدراک تاریخی با استناد به بقایای ملموس مادی بتوان تصویری واقعی از تحولات و تطورات فرهنگی دوره اشکانی به دست داد.
تا چند دهه پیش کمبود و پراکندگی یافته¬های باستان¬شناسی دوره اشکانی (به ویژه در سرزمین اصلی ایران) باعث شده بود که اطلاعات باستان¬شناختی از فرهنگ اشکانیان بسیار کم و مبهم باشد . خوشبختانه در چند دهه اخیر در نتیجه تلاش باستان¬شناسان باعث شده تا تعداد قابل توجهی محوطه¬های باستانی مربوط به دوره اشکانیان در یک گستره وسیع جغرافیایی از آن آسیای مرکزی تا سوریه شناسایی و مطالعه شوند و از این رهگذر امکان آن فراهم آید تا با استناد به جدیدترین یافته‌های علمی بتوان تصویری صحیح تر از فرهنگ و تمدن ایران در دوره اشکانی به دست داد. در این بین آنچه بسیار ضروری می نماید داشتن تصویری کلی از پراکندگی سکونتگاهها و الگوهای استقراری دوره اشکانی در گستره فلات ایران است تا از این طریق بتوان ضمن شناخت و درک صحیح¬تر وضعیت کلی مناطق و نواحی و مراکز مهم ایران در دوره اشکانی به انتخاب گزینش و معرفی نقاط و اماکنی پرداخت که باستان¬شناسان بتوانند با شیوه¬های خاص مطالعاتی خویش (گمانه زنی، لایه نگاری ، کاوش) از آن مکان ها اطلاعاتی فراهم آورند که به توسعه و تکمیل دانسته¬های ما در مورد اشکانیان بینجامد.
در همین راستا در دهه¬های اخیر باستان¬شناسان ایرانی و خارجی فعالیت¬های قابل توجهی انجام داده‌اند اما در بسیاری از مناطق ایران از جمله منطقه مورد نظر این پژوهش ، مطالعات جدی انجام نگرفته است.
دشت میان کوهی ابهر در استان زنجان به عنوان گذرگاه و معبر طبیعی بین فلات مرکزی و شمال¬غرب ایران با ویژگی‌ها و قابلیت¬های خاص اقلیمی¬اش پتانسیل لازم جهت استقرار جوامع انسانی را دارا می باشد. لیکن به دلیل فقدان یا کمبود مطالعات و پژوهشهای دقیق باستان¬شناختی وضعیت کلی این منطقه در دوران تاریخی به ویژه اشکانی چندان روشن نیست این در حالیست که در مناطق مجاور آن (آذربایجان،‌کرمانشاه‌، همدان) آثار فراوانی از دوره اشکانی شناسایی شده و به همین دلیل می¬توان گفت منطقه مورد نظر این پژوهش همچون حلقه مفقوده¬ای است که مطالعه آن می تواند ما را درک و شناسایی بهتر شمال¬غرب ایران و عصر اشکانی و نیز کم و کیف ارتباطات احتمالی این منطقه با سایر مناطق ایران در آن دوره یاری دهد.
سئوالات اصلی این پژوهش عبارتند از :

فهرست مطالب

چکیده ...................................................... 1
مقدمه ........................................................... 2
فصل اول، بررسی ویژگی¬های ناحیه ابهر و خرم¬دره .... 7
جغرافیای طبیعی ............................ 8
موقعیت جغرافیایی و وسعت ........................... 8
توپوگرافی و ارتفاعات منطقه ابهر و خرم¬دره .............. 8
زمین شناسی ................................ 9
هیدروکلیماتولوژی ........................ 12
بارندگی ........................................ 12
درجه حرارت ........................ 13
رطوبت نسبی ...................... 13
باد ........................ 13
تبخیر ................................. 14
منابع آب ..................................... 14
وضعیت خاک¬ها ............................ 15
پوشش گیاهی ............................. 15
فصل دوم، نگاهی به تاریخ اشکانی ............. 17
مقدمه 18
جغرافیای پارت 27
ساختار حکومت اشکانی 28
فصل سوم، سفال اشکانی 44
سفال اشکانی 45
منطقه¬ی غرب ایران 46
منطقه¬ی آذربایجان 56
شمال ایران 57
شرق ایران (سیستان) 57
جنوب ایران 58
فصل چهارم، بررسی باستان¬شناختی 60
فصل پنجم، گونه¬شناسی سفال¬های اشکانی منطقه 177
فصل ششم، تجزیه و تحلیل داده¬ها 231
فصل هفتم، نقشه¬ها و نمودارها 237
فصل هشتم، خلاصه و نتیجه¬گیری 261
فهرست منابع 265

پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.